پراکنش فضایی-مکانی، کانی شناسی و ریز ریخت شناسی رخدادها و مراکز گرد و غبار با منشا داخلی در استان خوزستان

به دلیل اهمیت بررسی گرد و غبارهای با منشا داخلی در استان خوزستان که قریب به 15 درصد رخدادهای گرد و غبار ورودی به منطقه را شامل می شوند، برای نخستین بار، فراوانی، پراکنش، کانیشناختی و ریختشناسی وقایع غباری داخلی و مراکز رسوبی مستعد غبارزایی در استان خوزستان بررسی گردید. نخست، داده های فراوانی و پراکنش فضایی-مکانی گرد و غبارهای داخلی (کد 07) در بازه زمانی 2015-2009 با استفاده از داده های 13 ایستگاه سینوپتیک خوزستان، پردازش گردید. داده های بدست آمده، 406 نوبت گرد و غبار داخلی در این بازه زمانی را نشان می دهد. بستان با میانگین سالانه 1/11 روز، بیشترین و ایذه و مسجدسلیمان با میانگین سالانه 8/0 روز، کمترین تعداد وقوع گرد و غبار را داشته اند. سال 2009 و ماه ژوئن، گرد و غبار بیشتری را تجربه نموده اند. شاخصهای دما، ارتفاع، رطوبت نسبی و بارش، الگوی یکسانی را با تعداد روزهای همراه با گرد و غبار داخلی در بازه زمانی 2009- ژوئن 2015 نشان نمی دهد. از بین 32 نمونه TSP برداشتی از گرد و غبار و 65 نمونه رسوب، مطالعه کانی شناسی 11 نمونه گرد و غبار و 11 نمونه رسوب با استفاده از روش XRD نشان می دهد که 3 گروه عمده کربنات، سیلیکات و تبخیری، مهمترین ترکیب کانی شناختی گرد و غبار و رسوبات فرسایشی را تشکیل می دهند.کانی های تبخیری نظیر ژیپس و هالیت در وقایع غباری داخلی نسبت به گرد و غبارهای خارجی از درصد بالاتری برخوردارند. فراوانی کوارتز در رخدادهای داخلی نیز حدود 45% بیشتر از گرد و غبارهای خارجی است. بررسی های SEM نیز نشان می دهد که کلسیت، کوارتز و هالیت، معمولا اشکال کروی و بلوری غالب می باشند. بررسی دانهبندی پهنه های فرسایشی در استان فراوانی بالای ذرات سیلت را نشان می دهد. بیشترین دامنه دانه بندی در خوزستان از 15 تا 24 میکرومتر است. میانگین دانهبندی این نمونه ها با حدود 9/18 میکرومتر نشان از پتانسیل غبارزایی در تمامی مراکز بیابانی استان دارد.