کاربرد الگوریتم های داده کاوی در تحلیل حساسیت و پهنه بندی مناطق مستعد به فرسایش آبکندی در حوضه های شاخص استان خراسان رضوی

فرسایش آبکندی یکی از مشکلات عمده زیست محیطی می باشد. پژوهش حاضر باهدف شناسایی عوامل موثربر وقوع فرسایش آبکندی و پهنه بندی آن در پنج حوضه شکرکلات، قره تیکان، کماج خور درگز، کلوت های سبزوار و موشک کاشمر در استان خراسان رضوی انجام شد. درون این حوضه ها، 15 آبکند معرف انتخاب شد. لایه های اطلاعاتی مورداستفاده شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب، آب و هوا، کاربری اراضی، قابلیت اراضی، سنگ شناسی، پهنه های سیلابی، خطوط هم تبخیر، هم باران، هم دما، فاصله از جاده، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، شاخص رطوبت توپوگرافی، شاخص انتقال رسوب و شاخص قدرت جریان به عنوان عوامل موثربر وقوع فرسایش آبکندی شناسایی شده بودند که این لایه ها با سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه و رقومی گردیدند. سپس با استفاده از الگوریتم های داده کاوی در نرم افزار R، عوامل موثر در تولید آبکند معرفی شدند. در نهایت برای پهنه بندی خطر فرسایش آبکندی در GIS، چهار حوضه برای مدل سازی حساسیت و یک حوضه برای ارزیابی استفاده شد. نتایج نشان داد که متغیرهای فاصله از جاده، سنگ شناسی، شیب، جهت شیب، شاخص قدرت جریان، شاخص انتقال رسوب و شاخص رطوبت توپوگرافی مهم ترین عوامل در وقوع فرسایش آبکندی می باشند. نتایج پهنه بندی با روش های ارزش اطلاعات و تراکم سطح بر اساس مقادیر وزنی کمی شده نشان داد که در روش ارزش اطلاعات، 08/98 درصد و 92/1 درصد آبکندها به ترتیب در پهنه های با خطر متوسط و بالا و در روش تراکم سطح، 100 درصد آبکندها در پهنه با خطر خیلی کم واقع شده اند. نتایج حاکی از آنست که مناطق مستعد به فرسایش آبکندی با دقت بالایی شناسایی نشده اند، اما روش ارزش اطلاعات نسبت به روش تراکم سطح دارای مطلوبیت بهتری بود.