سنگ نگاری، زمین شیمی و پهنه زمین ساختی ماگمای سازنده دایک های شمال و باختر زاهدان (جنوب خاوری ایران)

نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
دایک‏ های شمال و باختر زاهدان به سن ائوسن درون مجموعه‏ های فلیشی و گرانیت زاهدان در پهنه زمین درز سیستان برونزد یافته‏ اند. بیشتر این سنگ‏ ها سرشت آلکالن دارند و عبارتند از: دایک‏ های مافیک، اولترامافیک و فلسیک و گاه آلایش یافته. بیشتر دارای بافت پورفیری و گلومروپورفیری هستند. پلاژیوکلاز، هورنبلند و بیوتیت از کانی‏ های اصلی این سنگ ها بوده و همین کانی‏ ها در زمینه نیز دیده می شوند. بلورهای خلیجی کوارتز و پلاژیوکلاز‏ های گردشده، تغییرات نورم نمونه ها همراه با تغییرات در فراوانی عنصرهای فرعی و کمیاب و نسبت‏ های آنها نشان دهنده آلایش آنها با پوسته قاره‏ ای است. غنی‏ شدگی LREE در برابر HREE و نبود بی‏ هنجاری در مقدار Eu از ویژگی های مهم همه این سنگ‏ ها هستند. بالا‏ بودن نسبت های (La/Sm)N،‏ (La/Yb)N و (Sm/Yb)N و سرشت آلکالن بیشتر نمونه ها نشان دهنده رخداد فرایند ذوبی نزدیک به یک درصدی گوشته گارنت لرزولیت است. چنین شرایطی چه بسا پس از پایان فرورانش سنگ‏ کره اقیانوسی سیستان به زیر بلوک افغان پدید آمده و ازاین رو، پس از آن که این ورقه فرورونده به اندازه چشمگیری پایین رفته است، سیال‏ های آزادشده از صفحه فرورو، سرشت شیمیایی و کانی‏ شناختی گوه گوشته ای را تغییر داده و ذوب‏ بخشی آن آسان تر شده است. مهاجرت این سیال ها به ترازهای بالاتر بخش های زیرین پوسته بالایی و به مقدار کمتری سنگ های گوه گوشته ای را دچار ذوب‏ بخشی کرده است. پس از افزایش مواد ذوب شده، این مواد در زمان الیگو- میوسن به ترازهای بالاتر رفته و در بخش های بالاتر پوسته جایگزین شده اند. به نظر می رسد پس از الیگو- میوسن، با ادامه فرورانش در منطقه شکستگی هایی پدید آمده است و ماگمای بجامانده در شکاف های پدیدآمده وارد شود و دایک های یادشده را پدید آورد.
زبان:
فارسی
صفحات:
147 تا 164
لینک کوتاه:
magiran.com/p1785118 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!