تعیین اولویت کریدورهای حیات وحش بین مناطق حفاظت شده استان آذربایجان شرقی

تکه تکه شدن و انزوای زیستگاه ها به عنوان یکی از بزرگ ترین تهدیدهای تنوع زیستی، خطر انقراض محلی گونه ها را به خاطر عوامل درون آمیزی و حوادث تصادفی جمعیت شناختی افزایش می دهد. این امر، توانایی جابه جایی جمعیت ها را نیز در پاسخ به آشفتگی های زیستگاهی محدود می کند. با ایجاد یا حفاظت از مسیرهای ارتباطی بین هسته های طبیعی، می توان اثرات منفی تکه تکه شدن زیستگاه را کاهش داد. در این مطالعه، با به کارگیری معیارهای زیستی و تهدید - فرصت ها و بر اساس هم آرایی گروه های مختلف ذی نفع در تصمیمات حفاظت محیط زیست، مسیرهای ارتباطی بالقوه تنوع زیستی در استان آذربایجان شرقی اولویت بندی شدند. برای مسیر با بالاترین اولویت ارتباطی، گونه های حساس به تخریب و تکه تکه شدن زیستگاه از نظر کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست مشخص گردید. مدل سازی مطلوبیت زیستگاهی برای گونه های مار (جنس های وایپر و کلوبر)، پلنگ، سیاه گوش، کل و بز و قوچ و میش با کمک چهار مدل آماری جی.ال.ام.، ام.آی.آر.اس.، مکسنت و آر.اف. و استفاده از داده های حضور گونه ها صورت گرفت. اگرچه صحت پیش یابی تمامی چهار مدل در مورد پلنگ و کل و بز خوب بود ولی در مورد قوچ و میش مدل های مکسنت و آر.اف. و برای سیاه گوش نیز تنها مدل آر.اف. صحت پیش یابی خوبی نشان دادند. در مورد گونه های مار، هیچ مدلی از صحت پیش یابی خوبی برخوردار نبود (آی.یو.سی. < 7/0). با واردسازی نتایج این چهار مدل در یک مدل اجماعی، نقشه های مطلوبیت زیستگاهی گونه ها تهیه گردید. با کمک نقشه های مطلوبیت زیستگاهی به دست آمده و به کارگیری بسته جانبی طراحی کریدور در محیط آرک.جی.آی.اس.، طراحی کریدور مناسب از دیدگاه گونه های انتخاب شده صورت گرفت. بر اساس نتیجه به دست آمده، لزوم ایجاد کریدورهای ارتباطی بین پناهگاه حیات وحش کیامکی و منطقه حفاظت شده مراکان در اولویت اول استانی و منطقه حفاظت شده دیزمار و پناهگاه حیات وحش کیامکی در اولویت بعدی قرار دارد. محل تعیین شده کریدور بین پناهگاه حیات وحش کیامکی و منطقه حفاظت شده مراکان با مشاهده های میدانی جابه جایی تنوع زیستی هم خوانی نزدیکی را نشان داد.