اندازه گیری و تخمین تغییرات زمانی رسوب معلق با استفاده از رویکرد منحنی سنجه رسوب در رودخانه مرگ

رسوب معلق به عنوان یک جزء مهم هیدرولوژیکی، ژئومرفولوژیکی و اکولوژیکی، عامل مستقیم ناپایداری رودخانه ها شناخته شده است؛ بنابراین، شناخت تغییرپذیری آن در رودخانه ها برای مدیریت منابع آب و مسائل محیط زیستی امری ضروری است. به این منظور، تعداد پنج رگبار طی یک دوره 4 ماهه در سال 1395-1394 در رودخانه مرگ نمونه برداری و تجریه و تحلیل شدند. نمونه برداری ها، در فواصل زمانی دو تا چهار ساعته انجام گرفت و میزان غلظت رسوب معلق در آزمایشگاه با استفاده از کاغذ صافی به دست آمد. تخمین تغییرات زمانی رسوب معلق طی رگبار با استفاده از منحنی های سنجه رسوب صورت گرفت. رویکردهای مختلفی از جمله تهیه منحنی سنجه رسوب بر اساس الگوی حلقه های رسوبی، تفکیک هیدرولوژیکی و مقیاس فصلی به کار گرفته شد. رگبارهای اندازه گیری شده دارای مقادیر دبی پیک از 38/1 تا 40/49 متر مکعب بر ثانیه بودند که دامنه مناسبی از دبی های پیک کم تا زیاد در این رودخانه را پوشش می دهد. همچنین غلظت رسوب حداکثر اندازه گیری شده در این رگبارها نیز از حداقل 1 تا حداکثر 2/15 گرم بر لیتر به دست آمد. میانگین بار رسوب معلق در دوره مطالعاتی 15919 تن بوده است. اندازه گیری رسوب معلق طی دو فصل زمستان و بهار در حوضه مورد مطالعه نشان داد که میزان تولید و انتقال رسوب در بهار بیشتر از زمستان است. روابط برازش شده بر تمامی منحنی های سنجه معتبر و دارای ضریب تبیین بالای 5/0 و خطای تخمین زیر 50% بودند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که منحنی سنجه در رودخانه مرگ می تواند تخمین قابل قبولی از بار رسوب معلق بدون نیاز به طبقه بندی یا تفکیک داده ها ارائه دهد.