بررسی بسامدی اختیارات وزنی در قصیده های ناصر خسرو

وزن شعر ناصرخسرو همیشه موردتوجه ادیبان و شعرپژوهان بوده است و همواره این شاعر را با ویژگی های وزنی خاصش می شناخته اند. با این همه، کمتر پژوهش کاملی درباره ویژگی های وزنی شعر او صورت گرفته است. در این جستار کوشش در آن بوده است تا با بررسی دقیق بیت بیت شعر ناصرخسرو، دگرگونی های وزنی ای که در شعرش رخ داده است، شناسایی و دسته بندی شود و با به دست دادن بسامد هرکدام از دگرگونی ها، تصویر دقیق تری از سبک فردی این شاعر فراهم آید. مهم ترین دگرگونی وزنی در شعر ناصرخسرو تبدیل دو هجای کوتاه به یک هجای بلند است که در برخی از کتاب های عروضی با نام تسکین شناخته می شود و در شعر او از دو جهت برجسته است؛ یکی از جهت بسامد بسیار زیاد آن، و دیگری از جهت مواضع رخداد آن در زنجیره عروضی بیت. این بررسی همچنین گامی است برای تدوین قواعد نامدون عروض کهن پارسی که طبیعتا ملاک های کار خود را بیشتر در متن های کهن می جوید تا سخنان عروض نویسان. از مهم ترین این قواعد نامدون، می توان به امکان استفاده از تسکین در رکن نخست مصراع اشاره کرد که تاکنون کمتر بدان اشارت رفته و هنوز به کتاب های عروض وارد نشده است.