ثبوت ضمان در اقدامات زیانبار دولت و کارکنان در سایه قواعد عمومی ضمان

در بررسی ضمان و مسوولیت مدنی دولت در برابر زیان هایی که کارکنان دولت به شهروندان وارد می کنند، نخست با این پرسش روبه رو هستیم که آیا اساسا چنین زیان هایی ضمان آور است یا چون این اعتقاد وجود دارد که حاکمیت دولت، امری مطلق است و دولت در جایگاه خدمت است، مسوول‎شمردن دولت یا اجزای آن نادرست است و نباید اقدامات دولت و کارکنان آن را در ردیف سایر اقدامات زیانبار شمرد؟ پرسش دوم این است که در برابر این دست زیان ها چه کسی مسوول است؛ دولت یا عامل زیان؟ در بررسی پرسش نخست با دو دسته دلیل روبه رو هستیم؛ یک دسته قواعد عمومی و دیگر ادله خاص که ویژه این دست زیان ها می باشد؛ چنانکه پاره ای ادله نیز هست که در نگاه نخست می تواند شاهد بر عدم مسوولیت دولت به شمار آید. هر یک از این سه دسته، نیازمند بررسی جداگانه است. آنچه در این مقاله آمده، محدود به دسته نخست است. این مقاله که به بررسی چند قاعده عمده از نگاه اعتبار سندی، قلمرو دلالت و دلالت آن بر اصل ثبوت ضمان و مسوولیت در زیان های یاد شده می پردازد، تاکیدی است بر اصل عدم مصونیت دولت ها و دست اندرکاران آن در برابر عملکرد خود از جمله لزوم پای بندی به حقوق شهروندان و به صورت خاص مسوولیت جبران خسار ات و مقدمه ای است بر اثبات ضمان و مسوولیت مدنی دولت در برابر اقدامات کارکنان که به عنوان یک پرسش مستقل مورد توجه است.