قاعده لاضرر و حق بر محیط زیست با تاکید بر دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه با وجود داشتن ویژگی‏ های زیست محیطی منحصر به فرد، در نتیجه دخالت عوامل طبیعی و انسانی، در معرض خشک شدن قرار گرفته و به خلاف کارکردی که می‏ توانست در تعدیل شرایط زیست محیطی منطقه داشته باشد، به تهدیدی برای امنیت انسانی و نقض حقوق اساسی آنها، از جمله حق حیات، حق سلامتی، حق برخورداری از محیط زیست پاک و... تبدیل شده است. با وجود مشکلات یادشده، آنچه بررسی آن ضروری است، پرداختن به این سوال اساسی است که چگونه می‏توان از مبانی فقهی برای توجیه حق بر محیط زیست در خصوص دریاچه ارومیه استفاده کرد؟ کارکرد قاعده لاضرر به عنوان یکی از قواعد مسلم فقهی در اثبات این حق چیست؟ آیا از این قاعده می‏توان برای پیشگیری و جبران ضرر نسبت به رفتار و اقدامات تهدیدکننده محیط زیست استفاده کرد؟ پژوهش حاضر با درک این ضرورت، به بررسی مفهوم حق بر محیط زیست و مفهوم قاعده لاضرر پرداخته و کوشیده است با بررسی ارتباط این دو مفهوم، جایگاه استدلالی قاعده لاضرر در اثبات حقوق زیست محیطی دریاچه ارومیه را روشن کند و از این رهگذر، به ارائه راهکارهایی به منظور حفاظت از دریاچه و تامین حقوق زیست محیطی پیرامون آن دست یابد.