ارزیابی مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS در تخمین هیدروگراف سیل مناطق خشک و مرطوب

برای مدیریت مناسب رویدادهای طبیعی مانند سیل، استفاده از مدل ‏های کامپیوتری به‏طور سریع در حال توسعه است و این مدل‏ ها ابزارهای ضروری برای فهم انسان از فرایندهای هیدرولوژیکی حوضه آبخیز و مدیریت آن هستند. در این تحقیق با هدف مدیریت مناسب سیل مناطق خشک و مرطوب کارایی مدل HEC-HMS برای شبیه ‏سازی وقایع مختلف سیل بررسی شد. به این منظور سه واقعه سیل در حوضه آبخیز کسیلیان با مساحت 8/67 کیلومترمربع با اقلیم مرطوب و سه واقعه سیل در حوضه آبخیز کارده با مساحت 2/93 کیلومترمربع با اقلیم کاملا خشک در نظر گرفته شد. داده ‏های هیتوگراف بارش بر پایه گام زمانی دقیقه‏ ای و داده ‏های هیدروگراف سیل مربوط به هر واقعه به مدل وارد شدند. سپس، تخمین هیدروگراف سیل بر پایه گام زمانی 30 دقیقه‏ای انجام شد. آنالیز حساسیت پارامترها با استفاده از روش آزمون و خطا نشان داد پارامتر CN نسبت به سایر پارامترها حساسیت زیادی دارد و این حساسیت در منطقه خشک نسبت به منطقه مرطوب بیشتر است. نمایه ‏های آماری ضریب همبستگی (R2)، ضریب نش- ساتکلیف (NS) و مجموع مربعات خطا (CP) بر حسب مترمکعب بر ثانیه برای ارزیابی کارایی مدل‏ استفاده شد. مقادیر این نمایه ‏ها در حوضه آبخیز کسیلیان برای سیلاب‏ های شبیه‏ سازی شده به‏ترتیب بین 0/84 تا 0/93، 0/78 تا 0/81 و 96/13تا 188 و در حوضه آبخیز کارده مقادیر این نمایه‏ ها به ‏ترتیب بین 0/76 تا 0/89، 0/71 تا 0/75و 113/4تا 216/7به‏ دست آمد. نتایج نشان می‏دهد مدل HEC-HMS در هر دو حوضه آبخیز دقت مناسبی دارند و در حوضه آبخیز منطقه مرطوب نسبت به منطقه خشک کارایی این مدل برای مدیریت وقایع سیل نسبتا بیشتر است.