بررسی ترسالی و خشکسالی هواشناسی در حوضه های جنوبی دریاچه ارومیه (مطالعه موردی: حوضه های آبریز زرینه رود و سیمینه رود)
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
دریاچه ارومیه در سالهای اخیر به دلیل کاهش جریانات ورودی آب از زیرحوضه های خود با کاهش شدید حجم آب مواجه شده است. یکی از دلایل خشکی مستمر این دریاچه تغییرات اقلیمی و پدیده خشکسالی است. دو رودخانه زرینهرود و سیمینهرود از مهم ترین زیرحوضه های دریاچه ارومیه هستند و بیش از نیمی از ورودی آب دریاچه را تامین می کنند. در این میان، شناخت ابعاد مختلف پدیده خشکسالی و خصوصیات آماری آن مهم است و نخستین قدم در بررسی و مدیریت منابع آب حوضه و درک بهتر دلایل خشکی دریاچه ارومیه به شمار میآید. هدف از این پژوهش، بررسی رفتار اقلیمی حوضه های بررسی شده از دیدگاه خشکسالی هواشناسی طی چهار دهه گذشته است. در این تحقیق وضعیت خشکسالی در دو حوضه زرینهرود و سیمینهرود توسط شاخص بارش استاندارد شده، SPI با استفاده از داده های بارش ماهانه 31 ایستگاه در دوره آماری 1350 1393 در مقیاس زمانی سالانه و ماهانه (یک تا 48 ماهه) بررسی شد. دوره های ترسالی و خشکسالی و همچنین مقادیر شاخص SPI در مقیاسهای مختلف زمانی و به صورت منطقهای استخراج شد. در نهایت، نقشه پهنهبندی شاخص بارش استانداردشده برای سالهای واقع شده در دوره های مهم ترسالی و خشکسالی با استفاده از روشهای زمین آماری (کریجینگ، کوکریجینگ و فاصله معکوس) تهیه و ارزیابی شد. بررسی شاخص SPI طی چهار دهه گذشته، نشان میدهد به طور کلی زیرحوضه های جنوبی دریاچه ارومیه پس از تجربه دو دوره ترسالی و یک دوره خشکسالی، در 70 درصد سالها در شرایط نرمال بهسر برده اند. پس از وقوع خشکسالی متوالی طی دوره 1377 1380 به رغم حاکمیت شرایط نرمال تا سال 1393، روند کاهشی تراز دریاچه ارومیه ادامه یافته است که نشان میدهد علاوه بر تاثیر شرایط اقلیمی و کاهش بارشها، عوامل دیگری نظیر بهرهبرداری نامناسب و برداشت بیش از حد از منابع آبی در سالهای اخیر عامل اصلی تشدید بحران در حوضه دریاچه ارومیه بوده است. مقایسه و ارزیابی روشهای مختلف زمین آماری به منظور توزیع مکانی شاخص خشکسالی با استفاده از معیار RMSE نشان داد روش کریجینگ دقت زیادی برای پهنهبندی خشکسالی دارد.
کلیدواژگان:
زبان:
فارسی
انتشار در:
صفحات:
189 تا 202
لینک کوتاه:
magiran.com/p1794279
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 990,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!