بررسی ترسالی و خشکسالی هواشناسی در حوضه های جنوبی دریاچه ارومیه (مطالعه موردی: حوضه های آبریز زرینه رود و سیمینه رود)

نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
دریاچه ارومیه در سال‏های اخیر به دلیل کاهش جریانات ورودی آب از زیرحوضه های خود با کاهش شدید حجم آب مواجه شده است. یکی از دلایل خشکی مستمر این دریاچه تغییرات اقلیمی و پدیده خشکسالی است. دو رودخانه زرینه‏رود و سیمینه‏رود از مهم ترین زیرحوضه های دریاچه ارومیه هستند و بیش از نیمی از ورودی آب دریاچه را تامین می کنند. در این میان، شناخت ابعاد مختلف پدیده خشکسالی و خصوصیات آماری آن مهم است و نخستین قدم در بررسی و مدیریت منابع آب حوضه و درک بهتر دلایل خشکی دریاچه ارومیه به شمار می‏آید. هدف از این پژوهش، بررسی رفتار اقلیمی حوضه های بررسی شده از دیدگاه خشکسالی هواشناسی طی چهار دهه گذشته است. در این تحقیق وضعیت خشکسالی در دو حوضه زرینه‏رود و سیمینه‏رود توسط شاخص بارش استاندارد شده، SPI با استفاده از داده های بارش ماهانه 31 ایستگاه در دوره آماری 1350 1393 در مقیاس زمانی سالانه و ماهانه (یک تا 48 ماهه) بررسی شد. دوره های ترسالی و خشکسالی و همچنین مقادیر شاخص SPI در مقیاس‏های مختلف زمانی و به صورت منطقه‏ای استخراج شد. در نهایت، نقشه پهنه‏بندی شاخص بارش استانداردشده برای سال‏های واقع شده در دوره های مهم ترسالی و خشکسالی با استفاده از روش‏های زمین آماری (کریجینگ، کوکریجینگ و فاصله معکوس) تهیه و ارزیابی شد. بررسی شاخص SPI طی چهار دهه گذشته، نشان می‏دهد به طور کلی زیرحوضه های جنوبی دریاچه ارومیه پس از تجربه دو دوره ترسالی و یک دوره خشکسالی، در 70 درصد سال‏ها در شرایط نرمال به‏سر برده اند. پس از وقوع خشکسالی متوالی طی دوره 1377 1380 به رغم حاکمیت شرایط نرمال تا سال 1393، روند کاهشی تراز دریاچه ارومیه ادامه یافته است که نشان می‏دهد علاوه بر تاثیر شرایط اقلیمی و کاهش بارش‏ها، عوامل دیگری نظیر بهره‏برداری نامناسب و برداشت بیش از حد از منابع آبی در سال‏های اخیر عامل اصلی تشدید بحران در حوضه دریاچه ارومیه بوده است. مقایسه و ارزیابی روش‏های مختلف زمین آماری به منظور توزیع مکانی شاخص خشکسالی با استفاده از معیار RMSE نشان داد روش کریجینگ دقت زیادی برای پهنه‏بندی خشکسالی دارد.
زبان:
فارسی
صفحات:
189 تا 202
لینک کوتاه:
magiran.com/p1794279 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!