اثر تلفیق مدیریت آبیاری و تاریخ کشت بر کارآیی مصرف آب ذرت با استفاده از مدل DSSAT

در این پژوهش، پس از واسنجی و صحت سنجی مدل گیاهی DSSAT-CERES Maize، تاثیر توامان تغییر تقویم کشت و عمق آب آبیاری بر کارآیی مصرف آب گیاه ذرت در چهار ایستگاه قراخیل، بابلسر، رامسر و نوشهر از استان مازندران تحلیل شد. بدین منظور، ابتدا مدل بر اساس داده های بدست آمده از کشت دوساله ی ذرت در یک تقویم کشت در شهرستان ساری، تحت سه تیمار آبیاری کامل و کم آبیاری در دو سطح 55 و 75 درصد، طی فصول زراعی 1389 و 1390 واسنجی و صحت سنجی شد. سپس، توابع آب-محصول برای تاریخ های کشت منتخب در حدفاصل 21 فروردین تا 8 تیر برای چهار شهرستان منتخب تعیین شد. پس از آن، عمق بهینه ی آبیاری با هدف جلوگیری از کاهش معنی دار عملکرد محصول به دست آمد. بر اساس شاخص های ارزیابی منتخب، مدل از دقت کافی در شبیه سازی پارامترهای شاخص سطح برگ، تاریخ های مورفولوژیکی مهم، ماده خشک کل، عملکرد دانه ذرت و کل جذب نیتروژن به وسیله ی گیاه برخوردار بود. به استثنای شهرستان قراخیل و صرف نظر از نوع تیمار آبیاری، تعویق کشت، با کاهش طول دوره ی رشد گیاه، عمق بهینه ی آبیاری را 14 تا 75 درصد کاهش می دهد. بر مبنای میانگین 30 ساله ی داه های هواشناسی، کم ترین عمق بهینه ی آبیاری در شهرستان های بابلسر، نوشهر و رامسر به ترتیب 366، 200 و 122 میلی متر بوده که به ترتیب، تحت تاریخ های کشت 19 خرداد، 8 تیر و 8 تیر بدست می آید. این در حالی است که اختلاف بین عمق بهینه ی آبیاری بین تیمارهای کم آبیاری با آبیاری کامل در کشت های زودهنگام بیش تر بود. بر اساس نتایج، مدیریت عمق آب آبیاری و تعدیل تاریخ کشت منتج به 6/1 تا 8/22 درصد صرفه جویی در آب مصرفی در کشت ذرت در استان مازندران خواهد شد. با این وجود، راستی آزمایی نتایج این پژوهش، مستلزم انجام پژوهش های مزرعه ای دیگر در شهرستان های منتخب و تحت تاریخ های کشت پیشنهادی خواهد بود.