بررسی راهبرد تجارت آب مجازی محصولات زراعی و باغی در ایران

امروزه مسئله ی کمبود آب با توجه به تغییرات اقلیمی و توزیع نامتوازن نزولات جوی در اکثر مناطق و کشورها از جمله ایران، به یک نگرانی جدی تبدیل شده و مهم ترین مانع توسعه اقتصادی این کشورها محسوب می شود. تجارت به مثابه ی ابزاری در جهت جلوگیری از خروج غیرضروری منابع آبی، با تمرکز بر استراتژی تجارت آب مجازی، می تواند نقش مهمی در دست یابی به توسعه ی اقتصادی کشورها ایفا می کند. هدف از مطالعه ی حاضر بررسی تجارت محصولات باغی و زراعی به لحاظ رویکرد آب مجازی می باشد. در این راستا، تلاش شده است ابتدا صادرات و واردات هر یک محصولات زراعی و باغی در سال 1393، از دیدگاه نظریه تجارت آب مجازی تجزیه و تحلیل و سپس پیشنهادات راهبردی درباره ی مدیریت بهینه منابع آبی کشور ارایه شد. نتایج نشان می دهد کشور ایران با انجام تجارت در زیر بخش زراعت و باغبانی در سال 1393 با ورود محصولات به کشور به میزان 35/9719 میلیون مترمکعب آب از منابع آب داخلی حفظ و صرفه جویی کرده است که می تواند با استفاده از آن در صنعت، با ارزش افزوده ی بیش تری ارزآوری کند. همچنین با توجه به سهم قابل توجه مبادلات کالاهای کشاورزی از تجارت و سنتی بودن نظام بهره برداری که به دنبال آن مصرف غیربهینه منابع از جمله منبع آب را به دنبال دارد، پیشنهاد می شود به مسئله ی تجارت بر مبنای آب مجازی به عنوان استراتژی راهبردی، در جهت بهبود کارایی آب و صرفه جویی در منابع توجه شود.