بررسی مواجهه شغلی با نرمال هگزان و هیدروکربن های آروماتیک در کارگران کارگاه های تولید کفش تهران

مواجهه کارگران صنعت تولید کفش با مواد شیمیایی، مشکلاتی را در سلامت آنها ایجاد نموده است. تماس با مواد شیمیایی در این صنعت بطور عمده در فرآیند چسب زنی رخ می دهد، که کارگران ممکن است در معرض حلال های مختلف همچون ترکیبات آروماتیک و نرمال هگزان قرار بگیرند. هدف این مطالعه پایش مواجهه شغلی همزمان در کفاشان به نرمال هگزان، بنزن،تولوئن وزایلن در بعضی کارگاه های کفاشی به منظور بررسی وضعیت بهداشتی این گروه از شاغلین بود.
دراین مطالعه 73 کفاش از 18 کارگاه در شهر تهران مطالعه شد. میزان مواجهه شغلی با ترکیبات آروماتیک (بنزن، تولوئن و زایلن) و نرمال هگزان به ترتیب از روش NIOSH method No.1501 و NIOSH method No.1500 و در دو نوبت فصل گرم (شهریور و مهر) و فصل سرد (دی و بهمن) اندازه گیری شد.
میزان مواجهه شغلی در فصل گرم با ترکیبات مورد بررسی (بنزن، تولوئن، زایلن و نرمال هگزان) به ترتیب برابر 07/0±33/2، 27/0±48/9، 01/0±2/2 و 11/0±64/3 و در فصل سرد برابر 07/0±1/3، 23/0±11/11، 05/0±17/3 و 11/0±4/4 برحسب پی پی ام بود و افزایش معنی‫داری در ماه های سرد نسبت به ماه های گرم نشان دادند (001/0>p). میانگین مواجهه افزایشی با ترکیبات نرمال هگزان و آروماتیک در هر دو نوبت نمونه برداری بالاتر از میزان حدود مجاز مواجهه شغلی ایران بوده است. نتایج مطالعه نشان داد بین میزان مواجهه با بنزن، دما و رطوبت هوا، همبستگی مثبت (001/0p<) وجود دارد. همچنین بین مواجهه با تولوئن و سرعت جریان هوا در فصل گرم (003/0p=) و سرد (001/0p<) همبستگی منفی مشاهده گردید.
با توجه به اینکه مواجهه تجمعی با حلال های آروماتیک و نرمال هگزان بیشتر از مقادیر پیشنهاد شده توسط وزارت بهداشت ایران می باشد، احتمال بروز ریسک سمیت عصبی بعنوان اثر مشترک برای حلال های بررسی شده وجود دارد. لذا بکار گرفتن روش های مناسب کنترلی برای کاهش مواجهه با حلال های چسب، حائز اهمیت است.