ارزیابی کارآیی جدایه های تریکودرما در مهارزیستی بیماری پوسیدگی ذغالی سویا در شرایط آزمایشگاه و گلخانه

سویا مهم ترین دانه روغنی در دنیا به حساب می آید. یکی از بیماری های شایع سویا پوسیدگی ذغالی با عامل Macrophomina phaseolinaمی باشد. مبارزه شیمیایی روی بیماری موثر نبوده و مدیریت تلفیقی آن با روش های مختلف اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش به‏منظور دستیابی به جدایه های آنتاگونیست مناسب برای مهارزیستی بیماری، اثر 126 جدایه تریکودرما (Trichoderma spp.) روی قارچ بیمارگر M. phaseolina، با روش های کشت متقابل و تاثیر ترکیبات فرار در آزمایشگاه بررسی و 12 جدایه برتر برای بررسی های گلخانه ای انتخاب شد. شناسایی جدایه ها براساس خصوصیات ریخت شناسی و با کلیدهای معتبر انجام شد که سه جدایه Trichoderma reesei، هفت جدایهT. harzianum و دو جدایهT. atrovirideتشخیص داده شد. اثر 12 جدایه فوق به همراه دو تیمار شاهد (مثبت و منفی) روی بیماری پوسیدگی ذغالی سویا در گلخانه بررسی شد. پس از سترون نمودن خاک گلدان ها، بیمارگر به آن اضافه شده و جدایه های تریکودرما هنگام کاشت سویا، مایه زنی شد. برای ایجاد شرایط مناسب برای آلودگی، در اوایل گل دهی تنش خشکی در گلدان ها اعمال شد. در پایان دوره آلودگی، میزان کاهش وقوع بیماری روی سویا و کاهش جمعیت میکرواسکلروت های بیمارگر در خاک تعیین شد که از هر دو لحاظ بین تیمارها اختلاف معنی دار وجود داشت (01/0P<). بیشترین میزان کاهش وقوع بیماری و کاهش تعداد میکرواسکلروت در شاهد منفی (بدون ماکروفومینا و تریکودرما) مشاهده شد. جدایه های ARCTr144 (T. reesei)، ARCTr102 (T. harzianum)، ARCTr184 (T. reesei) و ARCTr105 (T. atroviride) با داشتن بیشترین میزان کاهش وقوع بیماری (75-62 درصد) و کاهش تعداد میکرواسکلروت (85-73 درصد) پس از شاهد منفی، به‏عنوان تیمارهای برتر معرفی شدند.