تحلیل محتوای سه خطبه غدیر با رویکرد لایه شناسی مضمونی

خطبه غدیر به مثابه یکی از مهم ترین و آخرین سخنان پیامبر اکرم (ص)، پیام های مهمی را در خود گنجانده و مطالعه آن برای آشنایی با ماهیت دین اسلام و ارکان اصلی آن ضروری است. با این وجود، نقل تاریخی این خطبه در سه حجم متفاوت و نیز اختلاف در برخی مضامین و عبارات آن ها، ضرورت تحلیل و بررسی محتوای این نصوص را مضاعف نموده است. در این پژوهش تلاش شده با بهره گیری از روش های تحقیق میان رشته ای و نوین، اولا هرکدام از سه متن گزارش شده به عنوان خطبه غدیر، به طور جداگانه تحلیل و بررسی شود، ثانیا با مقایسه تطبیقی این سه متن، میزان مشابهت ها و افتراق ها و لایه های همخوان و ناهمخوان را تعیین نموده، و ثالثا با ارائه تحلیلی کمی و کیفی، مقدمات لازم برای نقد و بررسی محتوای این خطبه و نیز ورود به تحلیل های گفتمانی جهت شناسایی زمان پیدایش هر کدام از سه خطبه و زمینه های تاریخی انتشار آن ها را فراهم نمود. به همین دلیل ضمن استفاده از روش «تحلیل محتوا» به عنوان یکی از روش های مناسب برای تجزیه و تحلیل متن، در گام اول با تکنیک «تحلیل مضمونی» هرکدام از خطبه ها به مثابه متنی مستقل، به طور دقیق و عمیق شناسایی و تجزیه شده، و در گام دوم با استفاده از تکنیک «لایه شناسی مضمونی» به مقایسه تطبیقی این متون پرداخته و لایه های همخوان و ناهمخوان را شناسایی نموده ایم.