تاثیر بقایای گیاهان در دو نوع بافت خاک بر ویژگی های خاک و عملکرد ذرت دانه ای رقم NS640 در نظام کشاورزی کم شخم

حفظ بقایای گیاهی در سطح خاک و استفاده از نظام کم شخم که از اصول مهم پایداری اکوسیستم های کشاورزی است، در افزایش پایداری عملکرد ذرت می تواند تاثیرگذار باشد. به منظور بررسی حفظ بقایای گیاهان و اختلاط آنها با خاک دو مزرعه دارای بافت متفاوت بر ویژگی های فیزیکی خاک و اجزای عملکرد دانه ذرت رقم NS640، آزمایشی طی سال زراعی 1393-1392 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی شوشتر انجام شد. این به صورت تجزیه مرکب در یکسال و دو مکان در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بررسی شد و دو مزرعه با خاک لومی رسی و لومی شنی به عنوان مکان و کشت قبل از ذرت شامل کشت باقلا، گندم، کلزا، کلم و آیش در قالب تیمارهای آزمایش بررسی شدند. نتایج نشان داد که در عمق 15-0 سانتی متری خاک تیمار دارای بقایای گیاهی گندم در بافت خاک لومی رسی بیشترین میزان کربن آلی (80/0 درصد) را داشت و پس از آن تیمارهای دارای بقایای گیاهی باقلا و کلزا در یک گروه معنی داری قرار گرفتند. تیمار شاهد بدون گیاه در بافت خاک لومی شنی، کمترین میزان کربن آلی خاک (36/0 درصد) را داشت. در عمق 30-15 سانتی متری نیز بیشترین درصد کربن آلی در خاک لومی رسی دارای بقایای گندم با 48/0 درصد وجود داشت و بعد از آن تیمارهای دارای بقایای گیاهی باقلا، کلزا و کلم به ترتیب با 44/0، 42/0 و 39/0 بودند. در بافت لومی رسی میزان رطوبت خاک در تیمارهای برگرداندن گیاه گندم، کلزا و باقلا به ترتیب 3/21، 4/20 و 5/20 درصد بود، در حالی که برگرداندن بقایای کلم در مقایسه با شاهد (9/12 درصد) تاثیر معنی داری بر درصد رطوبت خاک نداشت. در بین تیمارهای برگرداندن بقایای گیاهی در خاک لومی شنی، تیمارهای شاهد و کلم با مقدار 23/0 و 212/0 درصد کربن آلی، کمترین مقدار ماده آلی را داشتند. تیمارهای برگرداندن بقایای گیاهی باقلا در دو نوع بافت خاک لومی رسی و لومی شنی به ترتیب با 6/10128 و 9/9547 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه و تیمار شاهد در بافت لومی شنی با 6111 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد دانه ذرت را به دنبال داشتند. به طور کلی، بقایای گیاهی باقلا در زراعت ذرت در هر دو نوع بافت خاک لومی رسی و لومی شنی تاثیر معنی دار بر عملکرد دانه ذرت و همچنین بهبود برخی ویژگی های کیفی خاک داشت.