حکومت دینی و دموکراسی

تلاش برای تلفیق «دین» و «دموکراسی» از مصادیق چالش سنت و مدرنیته است. جدال سنت و مدرنیته در مباحث مربوط به دموکراسی و حکومت دینی با زایش نظریه «مشروطه مشروعه» در مقابل نظریه مشروطه مشروطه خواهان از دوران معاصر، همواره مورد توجه متفکران اسلامی بوده است. در این میان «اصالت رای مردم»، تلازم میان «حق و تکلیف»، «مشروعیت و مقبولیت» و... همواره مورد مناقشه متفکران قرار گرفته است. سازگاری و ناسازگاری دموکراسی با حکومت دینی، آراء و نظرات بسیاری را به خود دیده است؛ عده ای دموکراسی و حکومت دینی را سازگار و هم راستا در جهت رسیدن به یک هدف می دانند و عده ای این دو را همچون دو خط موازی که هیچگاه به هم نمی رسند ناسازگار با یکدیگر می دانند. در این میان آیت الله مصباح یزدی با نگاهی برآمده از نصوص دینی و دکتر مجتهد شبستری با نگاهی برآمده از «هرمنوتیک» آراء و نظرات خود را در این خصوص بیان کرده اند.
آیت الله مصباح یزدی، با طرح اشکالاتی در زمینه دموکراسی، نظریه ولایت مطلقه فقیه را محور حکومت اسلامی معرفی می کند. در حالی که دکتر مجتهد شبستری قائل به وجود «دموکراسی مسلمانان» می باشد و دو اصل «آزادی» و «مساوات» را شاه رگ تئوری دموکراسی خود می داند.
این پژوهش با واکاوی اندیشه های دکتر مجتهد شبستری و آیت الله مصباح یزدی، نسبت میان «دین و دموکراسی» در نگاه این دو اندیشمند را بررسی کرده است و شاخصه های حکومت دینی و دموکراسی را از منظر آنان بیان می کند و در پایان نتایج حاصل از این مقایسه را ارائه می کند.