کارکرد مدیریت راهبردی در کنترل بیماری های انگلی اندمیک در ایران (مورد: فاسیولیازیس)

نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (بدون رتبه معتبر)
چکیده:
مدیریت راهبردی در کنترل بیماری های انگلی بومی در کشور با توجه به اثرات مخربی که این انگل ها هم بر بروز بیماری های مشترک بین انسان و دام و هم بر کاهش تولیدات دامی و به خطر انداختن معیشت جامعه دارند دارای اهمیت زیادی است. فاسیولیازیس یکی از مهمترین این بیماری هاست که ناشی از ابتلای انسان و دام به ترماتودهای فاسیولاهپاتیکا و فاسیولا ژیگانتیکا بوده و جزء بیماری های انگلی باز پدید در شمال ایران و نوپدید در غرب کشور محسوب می شود (1).
تا قبل از سال 1367 خورشیدی فاسیولیازیس انسانی در کشور تنها به صورت موارد اسپورادیک و تک گیر وجود داشت. ولی در این سال اولین همه گیری بیماری در استان گیلان و به ویژه شهرستان بندر انزلی آغاز و در بهار سال بعد به اوج خود رسید. مسئولین بهداشتی داخل کشور تعداد کل مبتلایان را در حدود 20 هزار نفر گزارش کردند و سازمان بهداشت جهانی در گزارش خود این رقم را در حدود 10 هزار نفر اعلام نمود (2). شیوع بعدی فاسیولیازیس مجددا در همان کانون قبلی و یک دهه بعد طی سال های 1377 و 1378 خورشیدی اتفاق افتاد. این اپیدمی نسبت به همه گیری قبلی کمتر ولی رقم درگیری بسیار قابل توجه بوده است و رقم 2465 نفر به صورت رسمی ثبت گزارش آلودگی وجود داشت (3،2). در همین سال ها (1377 و 1378 خورشیدی) همه گیری کوچکتری در استان کرمانشاه و شهرستان کنگاور به صورت پراکنده به عنوان اولین موارد فاسیولیازیس انسانی و در واقع نوپدیدی این بیماری در این استان و غرب کشور به حساب می آمد. همچنین طی همین سال ها مواردی از همه گیری مختصر بیماری از مازندران نیز گزارش گردید (4). طبق مطالعات انجام شده شیوع عفونت در برخی استان های کشور مانند گیلان، مازندران، تهران، کرمانشاه، اردبیل، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و لرستان بیشتر از سایرین می باشد (5).
این انگل ها، انسان و طیف وسیعی از نشخوار کنندگان را به عنوان میزبان نهایی آلوده می کنند. این بیماری با تب و لرز، تحریکات جلدی شدید، درد سمت راست محوطه شکمی، حالت تهوع و استفراغ آغاز شده و پس از بروز این علایم، انگل مراحل ابتدایی رشد خود را در کبد طی کرده و پس از مهاجرتی چند ماهه در بافت کبد و ایجاد عوارض شدید، در مجاری صفراوی کبد بالغ می شود. بیماری در دام ها نیز خسارات زیادی به جا می گذارد. خسارات اقتصادی بیماری در دام ها شامل مرگ ناگهانی، کاهش وزن و کاهش تولیدات دامی بوده و زیان اقتصادی فراوانی را به صنعت دامپروری کشور تحمیل می کند (1).
با توجه به عوارض سلامتی و زیان اقتصادی ناشی از بیماری، برنامه ریزی راهبردی و عملیاتی مناسب برای پیشگیری و کنترل آن ضروری است. بدین منظور ابتدا بایستی تمامی سازمان های دخیل در مدیریت این بیماری شناسایی و ضمن مشارکت گسترده تمامی آن ها، برنامه راهبردی چند ساله جهت پیشگیری و کنترل تدوین شود. این برنامه، باید شامل اهداف کلان طولانی مدت (چند ساله) و راهبردهای کلیدی مدیریت بیماری باشد. پس از تدوین برنامه استراتژیک، باید برنامه های میان مدت و عملیاتی متناسب نیز تدوین شده و وظایف و مسئولیت های هر کدام از سازمان های دخیل در مدیریت بیماری تدوین و ابلاغ شود. همچنین ضروری است مکانیسمی مناسب برای پایش میزان پیشرفت در کنترل بیماری تدوین و در طی اجرای برنامه به کار گرفته شود. علاوه بر این لازم است در طی تدوین برنامه جامع مدیریت بیماری، چارچوب ها و ابزارهای گزارش دهی عمومی طراحی شوند. همچنین ضروری است که از طریق به کارگیری مکانیسم ها و اقدامات بازاریابی اجتماعی، نسبت به افزایش آگاهی و مشارکت عمومی در مدیریت این بیماری اقدام نمود.
زبان:
فارسی
در صفحه:
248
لینک کوتاه:
magiran.com/p1835034 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!