مطالعه ستون و سرستون های مقرنس کاری چوبی مسجد ملامعزالدین مراغه

به کارگیری تزئینات چوبی، همواره جایگاه ویژه ای در معماری سنتی و بومی ایرانی داشته است. از پرکاربردترین آن ها، تکنیک مقرنس سازیست که اغلب به شکل سرستون بر روی تیر و ستون های چوبی به کار گرفته شده است. به لحاظ محدودیت های ذاتی چوب، این نوع از آرایه ها بیشتر در فضاهای داخلی بناها استقرار یافته است. از جمله بنا هایی که در آن سرستون های مقرنس کاری به عنوان اصلی ترین آرایه ی چوبی بنا به شمار می رود، مسجد تاریخی ملامعزالدین در شهر مراغه، - دوره ی صفوی- می باشد. بنابر آنچه که بیان گردید هدف از انجام این پژوهش، علاوه بر شناسایی و معرفی، بررسی نحوه ی ساخت و دسته بندی فرمی سرستون های مقرنس کاری چوبی مسجد معزالدین، است. مطابق هدف فوق، می توان این پرسش ها را مطرح نمود: تنوع در سرستون های چوبی مسجد ملامعزالدین مراغه از لحاظ شکل و اجرا چگونه می باشد؟ و چه دلایلی برای این تنوع قابل فرض است؟ برای رسیدن به هدف مذکور، با مشاهدات میدانی و مطالعات کتابخانه ای، نگارندگان به روش توصیفی- تحلیلی شروع به جمع آوری اطلاعات و تصاویر گردیده است. پس از بررسی تکنیکی، به جهت درک بهتر مخاطب، در قالب جدول، تمامی نمونه های متفاوت از یکدیگر به همراه تصویر خطی و نمای مقطع مقرنس ها، ارائه شده است.
روش ساخت 36 سرستون مقرنس کاری چوبی موجود در شبستان بزرگ، از نوع مقرنس های روی هم رفته و 6 سرستون شبستان کوچک، لانه زنبوری می باشد که از این تعداد، به لحاظ شکلی، شاهد 18 نوع متفاوت هستیم. یعنی بیش از 40 درصد نمونه ها به جهت فرم از یکدیگر متفاوت هستند. کشیدگی و بلندبودن خارج از عرف، طول مقرنس ها، از مهمترین دلایل تنوع در اشکال آن ها و نتیجتا منحصربفرد نمودن شان شده است.