تاثیر نانو ذرات اکسید روی خوراکی بر خصوصیات کمی و کیفی اسپرم و برخی شاخص های آنتی اکسیدانی پلاسمای منی قوچ عربی در فصل غیر تولیدمثلی

روی از عناصر کم نیاز مهم در تغذیه حیوانات به شمار میرود. این عنصر نقش ویژه ای در بسیاری از فعالیت های آنزیمی و تولیدمثلی ایفا می کند. امروزه نانوذرات به علت کاهش اندازه ذرات و همچنین افزایش نسبت سطح به حجم کاربردهای متنوعی را در بسیاری از صنایع دارند. هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر نانوذرات اکسید روی خوراکی بر برخی شاخص های آنتی اکسیدانی پلاسمای منی و خصوصیات کمی و کیفی اسپرم قوچ عربی در فصل غیر تولیدمثلی می باشد. با توجه به فصلی بودن تولیدمثل در قوچ و نظر به اینکه این دام در فصل غیر تولیدمثلی با کاهش کیفیت اسپرم مواجه می شود، لذا این مطالعه در فصل غیر تولیدمثلی صورت گرفته است، تا بتوان از اثرات احتمالی نانوذرات اکسید روی در مواقعی که دام در شرایط کاهش عملکرد تولیدمثلی است، مطلع شد. بدین منظور از 12 راس قوچ بالغ نژاد عربی با میانگین سن 5-3 سال و متوسط وزن 1/2 ± 70 کیلوگرم در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تیمار و 4 تکرار استفاده شد. تیمار اول سطح صفر، تیمار دو سطح ppm40 و تیمار سوم سطح ppm80 از نانوذرات اکسید روی را شامل می شد.قوچ ها به مدت 49 روز از جیره ی پایه حاوی جو (64درصد)، یونجه (10درصد) و کاه گندم (26درصد) استفاده می کردند. سطوح تعیین شده نانو ذرات اکسید روی داخل کپسول های خالی قرار داده شد. کپسول های حاوی نانوذرات اکسید روی هر روز با استفاده از بلوس خوران به قوچ-های تیمار دو و سه خورانده می شد. 42 روز پس از مصرف نانوذرات اکسید روی، اسپرم گیری به صورت هفته ای یکبار و به مدت 4 هفته انجام شد. نتایج نشان داد درصد تحرک (83/74)، زنده مانی (90/76)، مقدار حجم مایع منی (76/1) و غلظت اسپرم (106×1418) در تیمارهای مکمل سازی شده با نانوذرات اکسید روی نسبت به تیمار شاهد به طور معنی داری افزایش پیدا کرده است (05/0>P). یافته های مربوط به ناهنجاری مورفولوژیکی اسپرم نشان داد، نانوذرات اکسید روی به طور معنی داری باعث کاهش درصد ناهنجاری اسپرم (07/9) نسبت به تیمار شاهد شد (05/0>P). همچنین نتایج گویای آن بود که سطح ppm80 نانو ذرات اکسید روی باعث افزایش درصد سلامت غشا اسپرم (38/44) نسبت به تیمارهای دیگر شده است (05/0>P). با توجه به نتایج، استفاده از سطح ppm80 نانوذرات اکسید روی بطور معنی داری باعث افزایش فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز (62/48 واحد بر میلی لیتر) و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام (88/111 میکروگرم بر میلی لیتر) پلاسمای منی نسبت به سایر تیمارها گردید (05/0>P).