شناسایی ساختار محتوایی مطالعات علم اطلاعات و دانش شناسی بر اساس واژگان و مفاهیم مقالات آن در پایگاه اطلاعاتی وبگاه علم (2009-2013)

هدف پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل ساختار واژگان و مفاهیم «علم اطلاعات و دانش شناسی» با استفاده از نگاشت های علمی هم واژگانی در پایگاه وبگاه علم در بازه زمانی 2009-2013 است. روش پژوهش حاضر توصیفی از لحاظ نوع کاربردی است که در آن از رویکرد تحلیل هم واژگانی بر اساس فنون خوشه بندی بهره گرفته شده است. جامعه پژوهش به صورت سرشماری شامل 16475 مقاله در پایگاه وبگاه علم است. تحلیل های آماری شامل فراوانی، درصد، و رگرسیون بوده و در فرایند انجام پژوهش از نرم افزارهای Excel ، RavarMatrix و SPSS استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد واژگان «اطلاعات»، «وب»، «پژوهش»، «تحلیل استنادی»، «دانش»، «کتابخانه»، «مجلات»، و «فناوری» محور اصلی مفاهیم مورد مطالعه در این رشته را تشکیل داده اند. همچنین، مفاهیم مورد مطالعه در 13 خوشه قرار گرفته اند که محورهای اصلی مطالعات شامل «آموزش و یادگیری؛ سواد اطلاعاتی»، «سازماندهی اطلاعات و دانش»، «منابع اطلاعاتی تحت وب و شبکه های اجتماعی»، «اخلاق حرفه ای در علم اطلاعات»، «انفورماتیک و خدمات اطلاعات سلامت»، «مدیریت اطلاعات؛ نظام های اطلاعاتی؛ مدیریت دانش و نوآوری»، و «مطالعات و شاخص های علم سنجی و اطلاع سنجی» است. بررسی هم واژگانی مفاهیم علم اطلاعات و دانش شناسی بیانگر پدیداری حوزه های مطالعاتی نوظهور در مطالعات علم اطلاعات و دانش شناسی است و شاهد حضور مطالعات میان رشته ای در بطن بروندادهای علمی علم اطلاعات و دانش شناسی هستیم. با آگاهی از ماهیت پژوهش های میان رشته ای علم اطلاعات و دانش شناسی با سایر رشته های علمی، امکان تقویت همکاری میان رشته ای با پژوهشگران آن ها فراهم می گردد. همچنین، با شناسایی ابعاد و موضوعات جدید مطالعات این رشته، سیاست گذاران و برنامه ریزان دانشگاهی با اطلاع از زمینه های پژوهشی این رشته می توانند به گسترش و تحول آموزش های مورد نیاز در سرفصل های آموزشی و ایجاد گرایش های جدید در آن، اقدام نمایند.