نگاهی به تاثیرپذیری های کلام امامیه از کلام اشعری و فلسفۀ سینوی و عرفان ابن عربی و حکمت صدرایی

کلام امامیه در ادوار مختلف تحتتاثیر جریان های مطرح و متنوع فکری در تمدن اسلامی قرار گرفته است و از جهات گونا گون و به درجات متفاوت از آنها اثر پذیرفته. کلام معتزلی، کلام اشعری، فلسفۀ سینوی، عرفان ابن عربی و حکمت صدرایی مهم ترین مکاتب فکری اثرگذار بر کلام امامیه در دوره های مختلف بوده است. عمده ترین تحولات رخ داده در کلام امامیه که موجب پدیدآمدن مکاتب و جریانهای کلامی متمایز در کلام امامی شده است برخاسته از همین اثرپذیری های متکلمان امامی از مکاتب فکری یادشده است. در نوشتاری که در شمارۀ پیشین همین مجله زیر عنوان «کلام شیعی و گفتمان معتزلی (ملاحظاتی در باب مسئلۀ تاثیرپذیری کلام امامیه از کلام معتزله)» منتشر شد، به اثرپذیری های کلام امامیه از کلام معتزلی پرداختیم. اکنون در مقالۀ حاضر به اصل تاثیرپذیری کلام امامیه از کلام اشعری، فلسفۀ سینوی، فلسفۀ اشراقی، عرفان ابن عربی و حکمت صدرایی اشاره می کنیم. توجه به این اثرپذیری ها، در نحوۀ مواجهۀ ما با متون کلامی امامی ه بسیار موثر و راهگشاست و به ما یادآوری می کند به هنگام مطالعۀ آراء و آثار متکل مان امامی تاثرات اندیشگی آنها را از مکاتب فکری دیگر مد نظر قرار دهیم.