حق دسترسی به اطلاعات آزاد از حقوق شهروندی

آزادی اطلاعات یا حق دسترسی به اطلاعات موجود در نهادها و موسسه های عمومی از مفاهیم نسبتا جدید و نوظهور در ادبیات حقوقی است. اما مبنای این حق همان ماده 19علامیه جهانی حقوق بشراست. ماده 19 اعلامیه جهانی حقوق بشر مقرر می دارد: « هر کس حق آزادی عقیده و بیان دارد و حق مزبور شامل آن است که از داشتن عقیده خود بیم و اضطرابی نداشته باشد و در کسب اطلاعات و افکار و در اخذ و انتشار آن به تمام وسایل ممکن و بدون ملاحظات مرزی آزاد باشد »این حق، پیش از آنکه به عنوان زیربنایی در دموکراسی خوانده شود، یکی از حقوق بنیادین بشری است که ذیل حق بنیادین آزادی بیان قرار دارد و یکی از وجوه آن محسوب می شود. حق مذکور، نخستین بار در سال 1766، در قانون مطبوعات سوئد و برای روزنامه نگاران به رسمیت شناخته شد. (انصاری، 1387، ص13) با وجود این، بیشتر قوانین این حوزه در دو دهه اخیر تدوین شده اند. عوامل مختلفی در اقبال عمومی به حق آزادی اطلاعات دخالت داشته اند. دولت با اجرای اختیارات نهادهای دولتی و با استفاده از همه منابع قابل دسترسی، حقوق و آزادی های شهروند را تضمین می کند. «حق دسترسی به اطلاعات» هفتمین بند از منشور حقوق شهروندی است که پس از «حق حیات، سلامت و کیفیت زندگی»،«حق کرامت و برابری انسانی»،«حق آزادی و امنیت شهروندی» «حق مشارکت در تعیین سرنوشت»، «حق اداره شایسته و حسن تدبیر» و «حق آزادی اندیشه و بیان» آمده است.