تحلیل و بررسی تطبیقی مستندات قرآنی حکم حکومتی در آرای تفسیری امام خمینی و شهید صدر

چکیده:
امام خمینی و شهید صدر در اثبات حجیت حکم حکومتی، به طور مشترک به دو آیه یا ای ها الذین آمنوا اطیعوا اللٰه واطیعوا الرسول واولی الامر منکم و النبی اولی بالموٴمنین من انفسهم ، و به طور اختصاصی به چند آیه استناد جسته اند.
در اندیشه امام خمینی، پیامبر اکرم دارای چند شان می باشد: الف شان نبی مبلغ احکام الهی، ب شان حاکم اسلامی، ج شان قضاوت و مقام فصل الخطاب. پیامبر اکرم بدان جهت که در شان نبوت، تنها مبلغ احکام خداوند است، نهی و امری از جانب خود ندارد و تمامی اقوال وی کاشف از فرامین و دستورات خداوند است. لذا در آیه اطیعوا اللٰه واطیعوا الرسول ، اطاعت از «رسول» اطاعت در احکام حکومتی ایشان است. با توجه به اینکه امام خمینی در گفتمان فقهی سیاسی حکومت مستقیم فقیه به تحلیل آیات می پردازد، حاکم اسلامی به سبب «اولی بالموٴمنین» می تواند احکام حکومتی را بر احکام شرعی مقدم نماید و به سبب «اطیعوا الرسول»، موٴمنان موظف به اطاعت از وی می باشند. اما شهید صدر در گفتمان فقهی سیاسی تحدید سلطنت به ارائه نظریه منطقهالفراغ پرداخته، می فرماید که «اطیعوا اللٰه» در حوزه اطاعت از دستور خدا در احکام الزامی، و «اطیعوا الرسول» در حوزه دستورات غیر الزامی می باشد که «رسول» بر اساس شان حاکمیتی خود آن را صادر نموده است. در نگاه وی، حاکم به سبب «اولی بالموٴمنین» می تواند قوانین الزام آوری را برای مسلمانان وضع نماید، اما هرگز نمی تواند احکام شرعی را تعطیل یا متوقف سازد. توجه به شان نزول آیات و آرا و نظریات تفسیری، دیدگاه امام خمینی را در مقابل دیدگاه شهید صدر تقویت می نماید.
زبان:
فارسی
در صفحه:
113
لینک کوتاه:
magiran.com/p1859434 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!