تبیین نقش مولفه های منظر حسی مبتنی بر حواس در کیفیت ادراک حسی محیطی گذر ارگ جدید تبریز

حواس پنج گانه انسان ابزارهایی هستند که درک پدیده ها، محیط و فضای پیرامون انسان را برای او امکان پذیر می سازند. به دلیل غالب بودن حس بینایی بر دیگر حواس، توجه طراحان محیط کالبدی نیز اغلب به طراحی بصری است؛ غافل از آن که عده ای از افراد اجتماع، از درک کیفیت های بصری ناتوان اند. خلق فضایی بصر محور که سایر ادراکات مخاطب خویش را نادیده گرفته، باعث ایجاد فضاهایی ناآشنا برای مخاطب در محیط کالبدی معماری و شهر و غیر انسانی شدن آن ها شده است. هدف اصلی پژوهش بررسی ارتباط بین مناظر حسی موجود و «کیفیت ادراک حسی محیطی» گذر ارگ جدید تبریز است. پژوهش از نظر ماهیت، از نوع پژوهش های کمی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، از نوع پژوهش های میدانی است. جمعیت آماری این پژوهش را تمامی مخاطبان (ساکنان، شاغلان و بازدیدکنندگان) این محدوده تشکیل می دهند که در طول اسفندماه 1394ه.ش تا اردیبهشت ماه 1395 ه.ش در این محدوده حضور داشته اند که 42950 نفر برآورد شدند. با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی ساده 380 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط کارشناسان مورد تایید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 853/0 به دست آمد. نتایج حاصل از یافته های آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین مولفه های منظر حسی و کیفیت ادراک حسی محیطی گذر ارگ جدید تبریز همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. هم چنین نتایج حاصل از آزمون رگرسیون چندمتغیره حاکی از این است که به ترتیب حس لامسه، حس شنوایی، حس چشایی و حس بویایی و در انتها حس بینایی دارای بیش ترین نقش و قدرت تبیین در ادراک محیطی این گذر داشته و این پنج متغیر، توانایی تبیین 6/60 درصد از واریانس ادراک حسی کیفیت محیطی را دارند. در نهایت با توجه یافته های پژوهش، پیشنهادهای کاربردی در خصوص راه کارهای عملی بهبود ادراک حسی کیفیت محیطی ارائه شده است.