تحلیل الگوی فضایی و پویایی لکه های گیاهی مرتع در فشارهای مختلف چرایی (مطالعه موردی: مراتع کوهسری سمیرم)

الگوی استقرار گیاهان در مناطق خشک و نیمه خشک عمدتا به صورت لکه های گیاهی است. در مراتع خشک و نیمه خشک، چرای دام بعنوان یکی از مهم ترین عوامل ایجاد آشفتگی، بر پویایی لکه های گیاهی تاثیر زیادی دارد. پویایی لکه ها یکی از مفاهیمی است که در فشارهای محیطی و مدیریتی تغییرات قابل توجهی دارد. پژوهش حاضر با مطالعه ی پارامترهای لکه های گیاهی در طول زمان و در سه شدت چرای دام، به تغییرات پویایی لکه های گیاهی در مراتع نیمه خشک سمیرم پرداخته است. بدین منظور، ابتدا شبکه نمونه برداری طراحی شد و در نقاط معرف هر یک از ناحیه های چرایی، 200 ترانسکت عمود بر هم قرار داده شدند. در راستای هر ترانسکت طول، عرض، ارتفاع لکه های گیاهی و طول فضای بین لکه های گیاهی در مدت 4 سال یادداشت شدند. پویایی لکه های گیاهی با قاعده ی ریاضی ریمان محاسبه و در طول گرادیان چرایی (از ناحیه ی بدون فشار چرا به ناحیه ی با فشار چرایی زیاد) با تحلیل شبکه عصبی مصنوعی در نرم افزار Matlab شبیه سازی شد. نتایج حاکی از آن است که بین پارامترهای اندازه گیری شده در ناحیه های مختلف چرایی، تفاوت معنی داری وجود دارد (p<0. 05). پویایی لکه ها در طول گرادیان حاکی از کاهش تغییرات خصوصیات اندازه گیری لکه های گیاهی از فشار چرایی بیشتر به فشار چرایی کمتر بوده است. تغییرات وضعیت و گرایش مرتع پس از دوره 10 ساله قرق نیز؛ موید کاهش پویایی لکه های گیاهی است. از این رو به نظر می رسد بررسی پویایی گیاهان در طول گرادیان های محیطی و حتی مدیریتی معرف خوبی در ارزیابی وضعیت اکوسیستم های مرتعی مناطق خشک و نیمه خشک باشند.