اثر تغییر اقلیم بر تغییرات جهشی تبخیر- تعرق پتانسیل (مطالعه موردی: شمال غرب ایران)

مطالعه تغییرات ناگهانی تبخیر- تعرق پتانسیل (ET0) در مدیریت منابع آب از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش، تغییرات ناگهانی ET0 در دو مقیاس ماهانه و سالانه در شمال غرب ایران مورد بررسی قرار گرفت. از داده های 36 ایستگاه هواشناسی همدید (2015-1980) استفاده گردید. میزان ET0 در هر ماه و ایستگاه با روش فائو- پنمن مانتیث (FAO-PM56) برآورد گردید. برای آزمون تغییر ناگهانی در سری های ET0 و تشخیص تاریخ دقیق تغییر از روش پتیت استفاده شد. نتایج نشان داد که تغییر ناگهانی معنی دار در سری های زمانی ET0 برای اکثر ایستگاه ها در سطح 5 درصد تجربه شده است. در مقیاس ماهانه و سالانه بترتیب 72/59 درصد و 55/80 درصد ایستگاه ها جهش رو به بالا داشتند. در ایستگاه سرارود کرمانشاه در اکثر ماه ها، ET0 جهش رو به بالا را تجربه کرده، طوری که در مقیاس ماهانه، بیشترین اختلاف میانگین ET0 در دو زیر دوره قبل و بعد از سال تغییر در سپتامبر به اندازه 75/47 میلی متر در ماه (معادل 35 درصد) مشاهده شد. در مقیاس سالانه، اغلب ایستگاه ها تغییرات پرشی را در بین سال های 1995 تا 1998 تجربه کرده اند. بیشترین پرش در ET0 سالانه مربوط به سرارود کرمانشاه بود که در آن میانگین مقادیر ET0 در دو زیر دوره (قبل و بعد از سال تغییر) به ترتیب، 1438 و 1673 (میلی متر در سال) به دست آمد که اختلاف آن معادل 235 میلی متر (معادل 16 درصد) بود که به صورت افزایش در ET0 سالانه در زیر دوره اخیر، نسبت به زیر دوره قبلی تجربه شده است. مدیریت خردمندانه آب قابل دسترس در منطقه مورد مطالعه برای ادامه فعالیت های کشاورزی و مرتبط با آب حیاتی می باشد.