کاستی ها و کامیابی ها در مفهوم شناسی شعر (بررسی تحلیلی دیدگاه منطق دانان مسلمان درباره شعر)

شعر، در منطق نه بخشی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. منطق دانان مسلمان در صناعات خمس، شعر را از لحاظ مفهوم و جنبه های دیگری همچون گونه شناسی یا کارکردشناسی کاویده اند. آنان در این بررسی، ازیک سو تحت تاثیر فن شعر ارسطو قرار دارند؛ زیرا، تلقی فن شعر به مثابه صنعت پنجم که از او به ارث رسیده بود، ایجاب می کرد چیستی و چگونگی آن، با دقت منطقی بررسی شود. از سوی دیگر، منطق دانان مسلمان در زیست بوم فرهنگی متاثر از فضای عربی زندگی می کردند. ازاین رو، قواعد شعر را آن گونه می فهمیدند که از آن قلمرو بر می خاست. با نگرش به این دو سامانه فکری فرهنگی، مفهوم شعر نیازمند بررسی دوباره و کشف توفیق منطق دانان در رسیدن به برداشت درست از آن است. این جستار تلاش می کند در مرحله نخست تعاریف منطق دانان را کاویده و در مرحله دوم کاستی یا کامیابی آنان را در رسیدن به مفهوم شعر نشان دهد. روش بررسی، تحلیلی با رویکرد منطقی است. نتیجه بررسی آن است که منطق دانان با تاثیرپذیری از فرهنگ عربی، در مفهوم شناسی شعر، عناصری را به کار برده اند که ضرورتی به وجود آنها دیده نمی شود.