نسبت نظریه های روان شناختی سیاسی و اجتماعی با ظهور و بروز گروه تروریستی داعش

تروریسم پدیده ای پیچیده است که نمی توان صرفا آن را براساس عوامل موقعیت گرا یا خلق گرا درک کرد، اما می توان به کشف عوامل شناختی آن اهتمام ورزید. بنابراین، این مقاله تلاش دارد با استفاده از مطالعه موردی (گروه تروریستی داعش) و نقش نظریه های روان شناختی و اجتماعی، به تبیین و عملکرد این جریان سلفی تکفیری بپردازد. در واقع، هدف پژوهش، توضیح زمینه های بروز و ظهور تروریسم در سطوح مختلف اجتماعی شدن آن از منظر روان شناختی سیاسی و اجتماعی است. در این تحقیق، مطالعه از نوع توصیفی - تحلیلی و با ابزار تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. مفروض این مقاله آن است که تروریسم سلفی، قرائتی ناقص، رادیکال و نص محورانه از متون دینی است و عوامل روان شناختی که در اثر مواجهه با بحران دنیای جدید، برخی مسلمانان را به سوی افراط سوق داده است. متفکرانی که بحران روان شناختی اجتماعی، هویت، بحران مشروعیت، بحران مشارکت، بحران نوسازی و غیره را علت اصلی ایجاد جنبش های اسلام گرایانه می دانند، با رفع این بحران ها نیز انتظار دارند که جریان خشونت طلب دچار رکود و سستی شود، لذا خاستگاه زیستی- روانی (دونیمگی و تفکر سیاه – سفید و همه یا هیچ، مرگ پرستی، خشونت بدخیم، سلطه غریزه، هذیان عظمت و خودستایی مرضی، شخصیت ضداجتماعی)، گروه (حس تعلق و خویشاوندی ساختگی، خطر به مثابه ارزش، فشار اطاعت و موفقیت) و بحران هویت (مناقشه و تداخل فرهنگی، هژمونی غرب و حقارت عرب، احیای خلافت) است.