اثر محلول پاشی متانول بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم کلزا (Brassica napus L.) در شرایط دیم

کمبود آب یکی از عوامل اصلی محدودکننده ی رشد و تولید گیاهان زراعی در مناطق خشک محسوب می شود. شواهد متعددی در زمینه اثر مثبت متانول بر خصوصیات رشدی گیاهان سه کربنه در شرایط تنش خشکی وجود دارد. به منظور بررسی اثر محلول پاشی متانول بر صفات مورفولوژیک و عملکرد دو رقم کلزا در شرایط دیم، آزمایشی مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 9 5 -1 3 9 4 در شهرستان لالی استان خوزستان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو رقم کلزا (هایولا 4 0 1 و دلگان) و چهار سطح محلول پاشی متانول (شاهد، 5 ، 1 0 و 1 5 درصد حجمی) بودند. هم زمان با مرحله ساقه رفتن محلول پاشی در دو نوبت و با فاصله 1 0 روز روی قسمت های هوایی بوته های کلزا انجام شد. بر اساس نتایج اثر تیمار محلول پاشی متانول و همچنین اثر رقم بر ارتفاع بوته کلزا، تعداد شاخه جانبی، تعداد دانه در خورجین معنی دار بود. رقم هایولا 4 0 1 از نظر کلیه صفات مورد بررسی به غیر از وزن هزار دانه نسبت به رقم دلگان برتری داشت. بیشترین تعداد خورجین در گیاه، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و تعداد شاخه جانبی در تیمار محلول پاشی متانول با غلظت 1 0 درصد مشاهده شد که به ترتیب 8 ، 8 ، 1 2 ، 1 9 و 2 8 درصد بیشتر از تیمار شاهد بود. برهمکنش تیمارهای آزمایشی بر عملکرد دانه کلزا، عملکرد زیستی و شاخص برداشت دانه در سطح یک درصد معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه کلزا (1 1 1 4 کیلوگرم در هکتار) در رقم هایولا 4 0 1 و در شرایط محلول پاشی متانول با غلظت 1 0 درصد حجمی مشاهده شد و کمترین عملکرد دانه (7 8 5 کیلوگرم در هکتار) در رقم دلگان و در تیمار شاهد مشاهده شد. محلول پاشی متانول در هر دو رقم باعث افزایش عملکرد و اجزای عملکرد شد، با این حال بیشترین اثرات مثبت در تیمار محلول پاشی با غلظت 1 0 درصد مشاهده شد و در غلظت بالاتر به دلیل اثرات سمیت احتمالی تا حدودی از اثرات مثبت محلول پاشی متانول کاسته شد.