آموزش مرمت بناهای تاریخی با رویکرد علوم میان رشته ای

حفاظت و مرمت علمی تجربی و در عمل اقدامی پیشگیرانه و درمانی در حیطة موضوعات میراث فرهنگی است. در سطحی حرفه ای، می توان آن را آمیزه ای از دانش تئوری و مهارت های عملی دانست. با وجود اینکه اساس حفاظت و مرمت، در طول زمان، از مهارت بالای صنعتگران و هنرمندان ناشی شده است، طی قرن بیستم حفاظت و مرمت معماری، در تعامل با بسیاری از علوم انسانی و طبیعی، شیمی، و فیزیک کاربردی، همچنین عناصر تحلیلی، سازمانی، و فلسفی، به صورت یک رشتة تحصیلی توسعه یافته درآمد. مطالعات اخیر دربارة حفاظت و مرمت، این رشته با رویکردهای میان رشته ای مشخص می شود. گرچه ساختار رشته ای دانشگاهی آن دست نخورده باقی مانده است، اما موضوعات و مسائل مشترک بین رشته ها و مطالعات حوزة حفاظت معماری و بناهای تاریخی هم پوشانی ها با رویکرد بین رشته ای را میان این رشته ها افزایش داده است. امروزه تحقیقات چندرشته ای و میان رشته ای در حال توسعه هستند. در مقالة حاضر حدود، اشتراکات، و همکاری های بین تخصص حفاظت و مرمت بناهای تاریخی و سایر حوزه ها، نظیر معماری، باستان شناسی، مهندسی عمران ، و علوم اجتماعی بیان شده است. گرچه پژوهش هایی در حوزة آموزش های چندتخصصی در ایران در خصوص رشته های کشاورزی، صنعت، و آموزش های فنی و حرفه ای صورت گرفته، اما علی رغم تعریف و پایه ریزی رشتة کارشناسی مرمت بنا با نگاه میان رشته ای، در اجرا نگاهی تک رشته ای بر آن حاکم است و جدا کردن صرف این رشته از رشته هایی همسنخ، نظیر معماری، مشکلاتی را برای آموزش مفید این رشته ایجاد کرده است. روش گردآوری داده ها در این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی است. در این مطالعه از استدلال منطقی به همراه مروری بر تاریخ آموزش حفاظت و مرمت بناهای تاریخی، از ابتدای شکل گیری مرمت علمی تا راه اندازی مراکز آموزش علمی این رشته، بهره گرفته خواهد شدهدف اصلی در این نوشتار عرضة توصیفی صحیح از چندتخصصی بودن رشتة مرمت بناهای تاریخی است، آنچه که با بین رشته ای و زیررشته ای اشتباه گرفته می شود. به این منظور تلاش شده است برنامة درسی کارشناسی مرمت بناهای تاریخی در ایران تحلیل محتوا و موقعیت ارتباطی آن با رشته های نسبتا همجنسش توضیح داده شود. در پایان، این نتیجه حاصل شد که مرمتگر دانش آموخته ای فراتر از یک معمار یا مهندس سازه یا متخصص شیمی یا جامعه شناس است و باید علم مرمت را با چنین نگاهی آموزش داد و برای آن برنامه ریزی کرد.