سنجش عدالت در تامین مالی هزینه های سلامت خانوارها در برنامه های توسعه ی ایران

مشارکت ناعادلانه مالی مردم و پرداخت های مستقیم از جیب که متناسب با توان پرداخت آن ها نباشد، نه تنها موجب می شود خانوارهای بیشتری در گروه مواجه با هزینه های کمرشکن سلامتی قرار گیرند، بلکه ممکن است برخی خانوارها به خاطر ناتوانی در پرداخت این هزینه ها به زیر خط فقر سقوط کنند. این مطالعه با هدف بررسی دقیق وضعیت عدالت و برابری در تامین مالی هزینه های سلامت در سطح کل کشور و همچنین به تفکیک پنج بیستک هزینه ای انجام گرفته است.

در این مطالعه براساس رویکرد بانک جهانی با استفاده از شاخص عدالت در مشارکت مالی خانوارها، شاخص درصد خانوارهای مواجه با هزینه های کمرشکن و همچنین شاخص درصد هزینه های فقرزا، عدالت در تامین مالی هزینه های سلامت طی سال های منتخب بررسی شد. به همین منظور، از داده های پیمایش هزینه- درآمد خانوارهای (شهری) طی سال های 1394-1363 مرکز آمار ایران استفاده شد.

شاخص عدالت در مشارکت مالی خانوارها طی سال های منتخب نوساناتی جزیی داشته است. درصد خانوارهای مواجه با هزینه های کمرشکن افزایش اما درصد خانوارهای مواجه با هزینه های فقرزا طی سال های منتخب کاهش یافت. بیستک پنجم هزینه ای شاهد بیش ترین درصد خانوارهای مواجه با هزینه های کمرشکن و کمترین میزان عدالت و بیستک اول شاهد بیش ترین میزان مواجه با هزینه های فقرزا بود.

روند افزایشی درصد خانوارهای مواجه با هزینه های کمرشکن و همچنین افزایش بی عدالتی در مشارکت مالی خانوارها نشان داد که برنامه های اجرا شده طی سال های منتخب به حد کافی موثر نبوده و مشارکت مالی در پرداخت های سلامتی به خوبی هدفمند نشده است، درنتیجه نظام سلامت نتوانسته است آن چنان که باید در راستای حفاظت از خانوارها در برابر هزینه های کمرشکن عمل کند.