واکاوی رشد اخلاقی کشاورزان در بهره برداری از منابع آب کشاورزی (مورد مطالعه ی شهرستان خرم آباد)

شرایط بحرانی منابع آبی کشور، لزوم همراهی راهبرد اخلاقی در کنار سایر راهبردهای اقتصادی، قانونی، فناوری، دانشی و مدیریتی را ایجاب کرده است. از این رو تحلیل رشد اخلاقی بهره برداران بر اساس تبیین بنیان های فکری شناختی و منطقی آنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی قضاوت و رشد اخلاقی کشاورزان شهرستان خرم آباد در بهره برداری از منابع آب انجام شده است. برای این هدف بر اساس نظریه رشد اخلاقی لارنس کلبرگ، دو نمونه تعارض اخلاقی در بهره برداری از منابع آب زیرزمینی برای تعیین سطوح رشد اخلاقی کشاورزان تدوین و طرح گردید. از فن پیمایش و ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده ها از نمونه ای شامل 310 کشاورز شهرستان خرم آباد استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط چهار نفر از اساتید بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز تائید و برای ارزیابی پایایی، یک مطالعه راهنما با تعداد 30 نفر پاسخگو اجرا گردید که دامنه آلفای کرونباخ مقیاس های تحقیق بین0/82 تا 0/87 بدست آمد. نتایج تحلیل تعارضات اخلاقی نشان داد که موافقان حفر چاه غیرمجاز عمدتا سطح اول (اخلاق پیش عرفی) و مرحله دوم (اخلاق ابزاری) رشد اخلاقی را مبنای قضاوت خودشان قرار می دهند. ولی قضاوت مخالفان حفر چاه غیرمجاز بیشتر مبتنی بر سطح دوم (اخلاق عرفی) و مرحله چهارم (اخلاق طرفدار قانون و نظم اجتماعی) رشد اخلاقی بود. همچنین، قضاوت اخلاقی مخالفان «ممانعت از پر کردن چاه غیرمجاز» عمدتا بر اساس سطح سوم (اخلاق پساعرفی) و مرحله پنجم (اخلاق قراردادی اجتماعی) رشد اخلاقی بود؛ اما موافقان اکثرا بر اساس سطح دوم (اخلاق عرفی) و مرحله سوم (اخلاق هنجاری) رشد اخلاقی، قضاوت می کردند. در نهایت بر مبنای نتایج حاصله، پیشنهاد‏هایی ارائه شد.