ارزیابی پیامدهای اسکان جامعه عشایری شهرستان بویراحمد در کانون های دشت روم

تحولات گسترده اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در دهه های اخیر، جوامع عشایری را در ادامه سبک زندگی خود با دشواری های جدی روبرو نموده است. اسکان از جمله راهکارهای مدیریت بخشی از این چالش ها از دیدگاه برخی از مسئولان و اعضای جامعه عشایری است. هرچند این سیاست نیز به اهداف مورد نظر دست نیافته و پیامدهای نامطلوبی هم به دنبال داشته است. پژوهش حاضر، پیامدهای اسکان عشایر در کانون های هدایت شده (حسین آباد، منصورآباد و تلخدان) و خودجوش (تنگاری) منطقه دشت روم شهرستان بویراحمد را به عنوان یکی از مهم ترین پهنه های اسکان عشایر در کشور بررسی کرده است. از جامعه آماری280 خانواری این کانون ها، 219 خانوار براساس حداکثر دسترسی، مورد پرسشگری قرار گرفته و داده های مورد نیاز با مصاحبه های می دانی و تکمیل پرسشنامه‏ ی محقق ‏ساخته و اعتبار سنجی شده ای با ضریب آلفای 0/89 گردآوری شد. بر اساس نتایج تحلیل عاملی، نه عامل با مجموع تبیین واریانس بالای 64 درصد به عنوان پیامدهای اسکان شناسایی شد که به ترتیب عبارت اند از بهبود مسکن و کیفیت زندگی، دسترسی به خدمات (زیربنایی، آموزشی و بهداشتی) ، تقویت و بهبود روابط و مناسبات اجتماعی، تقویت بنیه اقتصادی، افزایش کیفیت وبهداشت محیط اسکان، آسیب های اجتماعی، بهبود وضعیت درآمدی، مشارکت و همکاری های جمعی و تغییر کاربری اراضی (تخریب های محیطی). قبل از اسکان بیشتر زمین های زراعی دیم و بعد از اسکان به صورت آبی مورد بهره برداری قرار گرفته و تعداد دام های ساکنین و مصرف و فروش تولیدات لبنی نیز بعد از اسکان کاهش چشمگیر داشته است. به طورکلی، سیاست اسکان با بیش از 15 سال سابقه در منطقه دشت روم، در ارتقای بهره وری و تحول در اقتصاد و معیشت زندگی عشایری موفقیت چشمگیری نداشته و باعث رانش نسبی ساختارهای اقتصادی از بخش های تولیدی به مشاغل دیگر شده است، هرچند بین چهار کانون مورد مطالعه به لحاظ شدت و گستره تغییرات و پیامدهای بررسی شده تفاوت هایی وجود دارد.