اخلاق حرفه ای معلمی در مکتب‏خانه؛ پژوهشی پدیدارشناسانه براساس تجربۀ زیسته شاگردان مکتب‏‏خانه

«مکتب خانه» به دلیل قدمت طولانی و پوشش حداکثری، یکی از مهم ترین نهادهای آموزشی−تربیتی، پس از ورود اسلام به ایران به شمار می رود که تاثیرات پایداری در فرهنگ تربیتی ایران، از جمله «اخلاق حرفه ای معلمی» ، داشته است. در این مقاله، با هدف تبیین نقش مکتب خانه ها در شکل گیری اخلاق حرفه ای معلمی و با بهره‏گیری از روش پدیدارشناسی تفسیری، نگارندگان تلاش کرده‏اند تا تجارب زیسته افرادی که مکتب خانه را درک کرده اند، فهم و روایت کنند.
بدین‏منظور، با کاربرد روش نمونه گیری هدفمند، سیزده نفر از سالخوردگانی انتخاب شدند که فضای مکتب‏خانه را درک کرده بودند و برای گرد‏آوری اطلاعات از ابزار مصاحبه نیمه‏ ساختاریافته و برای تحلیل یافته‏ها نیز از روش اسمیت استفاده شد. پس از تحلیل مصاحبه ها، مؤلفه‏های اخلاق حرفه‏ای معلمان مکتب‏خانه در پنج مقوله عمده و هجده خرده مقوله تقسیم بندی شد که مقوله‏های اصلی عبارت اند از: شور و شوق معلمی، تعهد حرفه ای، ایجاد میل به یادگیری در فراگیران، توجه ویژه به تربیت اخلاقی و دانش تدریس.
نتایج نشان می‏دهد که شماری از شاخص های مثبت و منفی اخلاق حرفه ای معلمی امروز جامعه ایران، ریشه در نگرش و رفتار معلمان مکتب خانه دارد و انجام پژوهش های مشابه می‏تواند در تبیین وضعیت موجود و مطلوب اخلاق حرفه‏ای معلمی ایران راهگشا باشد.