ترس از جرم در فضاهای عمومی شهری؛ موردمطالعه: جامعۀ زنان منطقۀ 12 شهرداری تهران

ترس از جرم یکی از مهم ترین اشکال احساس ناامنی است که اثرات منفی بر کیفیت زندگی شهروندان دارد. براساس ادبیات مطالعاتی موجود، به طور کلی زنان بیش از مردان با مسئله ترس از جرم مواجه اند. این مسئله در حوزۀ مطالعات شهری، زیست پذیری و سرزندگی اجتماعی فضاهای شهر را دچار اختلال می کند. پژوهش حاضر به تحلیل فضایی ترس از جرم در محدودۀ شهری منطقۀ 12 شهرداری تهران می پردازد. پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و براساس نحوۀ گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی است. ابزار پژوهش، پرسشنامۀ استاندارد «تاندوگانا و ایلهان» دربارۀ ترس از جرم در فضاهای عمومی شهری است. جامعۀ آماری، زنان ساکن در منطقۀ 12 شهرداری تهران است. براساس جدول مورگان، حجم نمونه برابر با 384 نفر محاسبه شد. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی از جمله تی تک نمونه ای و تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی شفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که متغیرهای سن، وضعیت تاهل، سطح تحصیلات، وضعیت شغلی و سطح درآمد خانوار به درجه های مختلف، سبب ایجاد تفاوت معنادار در ترس زنان از جرم در برخی از فضاهای شهری در موقعیت های زمانی و مکانی مختلف می شود. در میان عوامل تاثیرگذار بر ترس از جرم، تجربه های تعرض کلامی، تعرض دیداری و مورد تعقیب قرار گرفتن، از بیش ترین فراوانی برخوردارند. به لحاظ زمانی، شدت ترس از جرم در شب نسبت به روز بیشتر است. به لحاظ مکانی نیز شدت ترس از جرم در پارک ها و فضاهای سبز بیشتر از سایر فضاهای عمومی شهری است. هرچه احساس ناامنی و ترس از جرم در فضاهای عمومی شهری افزایش می یابد، آزادی فردی بانوان بیشتر مختل شده و مانع استفادۀ آزادانۀ آن ها از فضاهای مختلف شهری می شود؛ از جمله این که در ساعات شب تمایل آن ها به حضور در فضای شهر کاهش می یابد، از فضاهای خلوت شهری کمتر استفاده می کنند، به ندرت تنهایی به پارک و مکان های تفریحی می روند و از رانندگی در مسیرهای خلوت پرهیز کنند. نتایج پژوهش، ضرورت ارتقای شاخص های امنیت فضاهای عمومی شهری در منطقۀ 12 شهرداری تهران را آشکار می سازد.