تردد خداوند در قبض روح مومن؛ بررسی حدیث قدسی

بر اساس حدیث تردد، خداوند در هیچ امری همچون قبض روح مومن تردید روا نمی دارد؛ زیرا ازیک سو، دیدار مومن را دوست دارد که تنها با قبض روح او ممکن است. از سوی دیگر، مومن از مرگ کراهت دارد و خداوند نیز به ناخشنودی مومن راضی نیست. ازاین رو، خداوند در قبض روح او مردد می شود. دانشمندان اسلامی، در پاسخ به این اشکال که معنای تردد خداوند، با توجه به حکمت و علم و قضای تغییرناپذیر او چیست و چگونه در خداوند راه پیدا می کند، احتمالات متعددی را مطرح کرده اند که برخی از آنها، مبتنی بر کارکرد مجازی و کنایی تردد و برخی بر اساس کاربرد حقیقی این واژه است. این مقاله با رویکرد تحلیلی می کوشد ضمن بررسی این پاسخ ها و بیان نکات پیرامونی، به تردید مومن از مرگ، کراهت او از آن و نیز کراهت خداوند از ناخشنودی بنده خود، که مسائل قابل تاملی در این روایت اند، بپردازد.