واکاوی رویکردها و زمینه های نظری و تدوین چارچوب مفهومی منظر شهر

منظر شهر و ادبیات مربوط به آن که نقش موثری در زمینه ارتقای کیفیت محیط در فضاها و عرصه های عمومی شهرهای امروزی ایفا می نماید، در طی قرن گذشته و در آستانه هزاره سوم به طور بی سابقه ای گسترش یافته و مورد توجه جدی معماران منظر، طراحان و برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. در این میان، نظریه پردازان گوناگون با رویکردهای متفاوتی این موضوع را مورد بحث و بررسی قرار داده اند. در پژوهش حاضر به منظور ارزیابی و تدقیق نظرات مطرح ترین متفکران مرتبط با منظر شهر و تدوین چارچوب مفهومی منظر شهر، به روش مطالعه اسنادی و با استفاده از متون واجد ارزش در این عرصه، ضمن بررسی تعاریف و مفاهیم منظر شهر؛ نوین ترین ایده ها، نظریه پردازان، نظریات و بحث های کلیدی و دیدگاه های آنان راجع به منظر شهر به همراه بیان مکانیزم طبقه بندی و چارچوب گونه شناسی رویکردها برای اولین بار در قالب چهار دوره زمانی عمده تدوین شده است. این دوره های زمانی که از انقلاب صنعتی تا جنبش منظر شهر (1960) ، جنبش منظر شهر تا جنبش نوشهرسازی (19601990) ، جنبش نوشهرسازی تا جنبش شهرسازی منظر (1990 1997) و جنبش شهرسازی منظر تاکنون (19972014) را شامل می شوند، به تفکیک در پنج محور زیباشناختی؛ زمینه گرایی شامل ادراک فضایی بصری، ادراک بصری رفتاری؛ نوشهرسازی، توسعه نوسنتی بافت ها و مناطق شهری؛ شهرسازی منظر و شهرسازی اکولوژیکی همراه با مولفه های رایج در هر دوره ارائه شده است. همچنین در راستای تدوین چارچوب مفهومی و زمینه های نظری منظر شهر به واکاوی آرای 23 صاحب نظر در عرصه منظر شهر پرداخته و مهم ترین ابعاد و شاخص های منظر شهر از نظر آنان شناسایی شده است.