ارزیابی سامانه های نوین آبیاری با مفاهیم بهره‎وری اقتصادی آب و راندمان آبیاری در استان قزوین

ارزیابی راندمان اقتصادی سیستم های آبیاری به عنوان رویکردی جدید با هدف ارزیابی و برنامه ریزی آبیاری بر مبنای تحلیل های اقتصادی است. در این پژوهش، 42 سامانه آبیاری در استان قزوین مورد مطالعه قرار گرفت. میانگین شاخص نسبت منافع به مخارج در سامانه های آبیاری بارانی، 1/4و در سامانه های آبیاری قطره ای، 94/2 و در تمامی سامانه ها این نسبت بالای 1 است که نشان از اقتصادی بودن طرح های اجرا شده دارد. اقتصادی تر بودن روش آبیاری قطره ای به دلیل استفاده از این سامانه ها برای باغات است که درآمد بیش تری دارند. متوسط بهره وری اقتصادی آب آبیاری برای گندم، ذرت دانه ای و علوفه ای، جو و یونجه به ترتیب برابر 8333/7، 4854/6، 2486، 6685/8، 4404/5ریال بر مترمکعب و متوسط این شاخص برای هلو، شلیل، انگور، سیب و گلابی در آبیاری قطره ای به ترتیب برابر 34716 ،34574، 7/14975 ، 26503 و 31945 ریال بر مترمکعب به دست آمد. در ارزیابی کارآیی فنی سامانه های آبیاری، ضریب یکنواختی، یکنواختی توزیع، راندمان واقعی کاربرد آب و راندمان پتانسیل کاربرد آب در چارک پایین، در سامانه های بارانی به ترتیب برابر با 76/82، 64/19، 55/25و 65/29درصد و یکنواختی پخش آب، راندمان پتانسیل و راندمان واقعی کاربرد در چارک پایین، در سامانه های قطره ای به ترتیب 65/26، 57/76، 51/32درصد تعیین شدند. نتایج نشان داد که در هر دو روش آبیاری، با افزایش مساحت مزرعه، سامانه اقتصادی تر می شود. ارزیابی راندمان آبیاری نشان داد فرصت های زیادی برای ارتقای بهره وری اقتصادی آب در مزارع استان وجود دارد.