فراوانی اختلال گفتار و ارتباط آن با رفتارهای مکیدن تغذیه ای و غیر تغذیه ای در کودکان پیش دبستانی شهر بوشهر

هدف اختلالات گفتار و زبان به عنوان یکی از مهم ترین مشکلات سلامت عمومی محسوب می شود که عوارض ثانویه بسیار به خصوص در کیفیت زندگی در دوران کودکی و بزرگ سالی دارد. این مطالعه با هدف بررسی فراوانی اختلال گفتار و ارتباط آن با رفتارهای مکیدن فعلی و قبلی که توسط والدین گزارش شده اند شامل تغذیه با شیرمادر، بطری، استفاده از پستانک، مکیدن انگشت و سایر رفتارهای مکیدن در کودکان پیش دبستانی بوشهر انجام شده است.
روش بررسی در پژوهش حاضر روش بررسی مقطعی بود که روی کودکان 3 تا 5 ساله شهر بوشهر در سال 95-1394 با استفاده از روش نمونه گیری دو مرحله ای انجام شد. در مرحله اول به صورت تصادفی ساده مهدکودک ها و پیش دبستانی ها انتخاب و در مرحله دوم در هر مهدکودک، کودکان به صورت تصادفی سیستماتیک وارد مطالعه شدند. اطلاعات تغذیه کودک در دوران شیرخوارگی و رفتارهای مکیدن، سن شروع و قطع تغذیه با شیر مادر و یا بطری، استفاده از پستانک، مکیدن انگشت و سایر رفتارهای تغذیه ای در یک پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری شد که والدین آن را تکمیل کردند. یک کارشناس گفتاردرمانی و دستیار او با به کارگیری آزمون اطلاعات آوایی استاندارد بومی شده، مشکلات گفتار در کودکان پیش دبستانی را در محل هر پیش دبستانی ارزیابی کردند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار و فراوانی) و آزمون های آماری تی مستقل (برای مقایسه متغیرهای کمی بین دو گروه کودکان با و بدون اختلال گفتار) ، مجذورکا (برای بررسی ارتباط متغیرهای دموگرافیک با اختلال گفتار) و رگرسیون لجستیک (برای مقایسه اختلال گفتار بین گروه های مختلف کودکان از نظر عادات مکیدن) و با به کارگیری نرم افزار SPSS نسخه 18 تجزیه وتحلیل شد. در تمام تجزیه وتحلیل ها سطح معنی داری 05/0 در نظر گرفته شد.
یافته ها در مجموع 222 کودک 3 تا 6 سال شامل 110 دختر (5/49 درصد) و 112 پسر (5/50 درصد) ارزیابی شدند. بیشتر مادران (5/72 درصد) و پدران (68 درصد) تحصیلات دانشگاهی داشتند. فراوانی اختلال گفتار 5/9 درصد (21 نفر) بود. در تولید گفتار 20 نفر (9 درصد) از کودکان دارای اختلال خفیف، 1 نفر (5/0 درصد) دارای اختلال متوسط و 201 نفر (5/90 درصد) طبیعی بودند. تمام کودکان مکانیسم دهانی طبیعی داشتند و هیچ کدام از کودکان علل عضوی آشکاری نداشتند که باعث مشکل گفتاری شود. اندام های تولید گفتار در تمام کودکان بررسی شده طبیعی بود. 212 نفر (5/95 درصد) از کودکان از شیر مادر تغذیه کرده اند. 125 نفر (3/56 درصد) از کودکان با بطری تغذیه کرده اند. بیشتر کودکان (9/50 درصد) تغذیه با شیر مادر را بدون مصرف هم زمان با شیشه شیر داشته اند. میانگین دوره تغذیه با شیر مادر 06/08±8/16 ماه و میانگین مدت تغذیه با طریق بطری 2/10±93/15 ماه بود. 83 کودک (4/37 درصد) از پستانک با میانگین زمانی 09/9±84/10 استفاده کرده اند. 22کودک (10درصد) عادت مکیدن انگشت داشتند. میانگین سنی شروع مکیدن انگشت 59/05±7/9 ماه و سن ترک مکیدن انگشت 82/8 15±ماه بود. بیشتر کودکان (4/5 درصد) گاهی سابقه مکیدن انگشت را داشته اند. تنها 2/3 درصد (7 نفر) از کودکان سابقه مکیدن شیء دیگری به جز انگشت و پستانک را داشته اند. میانگین سن مادران (09/0=P) ، وزن کودکان (48/0=(Pو سن رفتن کودک به مهد (95/0=P) بین دو گروه با و بدون اختلال گفتار تفاوت معناداری نداشت. همچنین بین جنسیت کودک (25/0=P) ، تحصیلات مادر (80/0=P) ، تحصیلات پدر (33/0=P) ، سابقه اوتیت حاد میانی (72/0=P) و سابقه بستری کودک در ماه اول تولد (1=P) با اختلال گفتار رابطه معناداری وجود نداشت. بین تغذیه با بطری (49/0=P) ، مصرف پستانک (48/0=P) ، بردن اشیا به دهان (50/0=P) و مصرف شیر مادر (1=P) با اختلال گفتار رابطه معناداری وجود نداشت. از بین عادات مکیدن در جمعیت مطالعه شده، فقط مکیدن انگشت با اختلال گفتار ارتباط معنی داری داشت (043/0=P). شانس اختلال گفتار در کودکان با عادت مکیدن انگشت 36/3 برابر (31/10-09/1=فاصله اطمینان 95 درصد) بیشتر از سایر کودکان بود.
نتیجه گیری فراوانی اختلال گفتار در کودکان مطالعه شده نسبت به مقادیر گزارش شده در دنیا، بیشتر است و ارتباط معناداری بین عادت انگشت مکیدن با اختلال گفتار در کودکان 3 تا 5 سال شهر بوشهر وجود دارد. این موضوع اهمیت پیشگیری و درمان به موقع و زودرس عادت مکیدن انگشت در کودکان پیش دبستانی را بیش از پیش آشکار می کند.