گفتمان قدرت و ساز و کارهای تکنولوژی انضباطی مطالعه موردی: قصه های مجید

قدرت را نباید به یک ساختار یا نهاد واحد تقلیل داد. قدرت فرایندی است، که در همه مناسبات و در ظریفترین سازوکارهای تبادل اجتماعی جریان دارد و بر آنها تاثیر میگذارد؛ قدرت با تولید گفتمان، ایجاد لذت میکند و با صورتبندی های معرفتی زبانی، نظامهای فکری و حقیقت خلق میکند و پروژه سوژهشدگی را اجرایی مینماید. گفتمان قدرت با مفصلبندی گزاره های خود در پیکره جامعه، در پیوندی انداموار با مراقبتهای سلسلهمراتبی، نوعی دیدهبانی قدرت را شکل میدهد.
این جستار با تکیه بر اندیشه های میشل فوکو، در بافت قدرت مدرن و گفتمان قدرت به تحلیل چگونگی کارکرد و نقش قدرت انضباطی در نهاد مدرسه، که مکان مناسبی برای اعمال تکنولوژی انضباطی است، میپردازد و با تحلیل «قصه های مجید» هوشنگ مرادی کرمانی، نشان میدهد، که چگونه گفتمان قدرت با استراتژی های خاص زبانی و با چیدمان گزاره ها و تکرار و تثبیت ٱنها در ساختار سلسلهمراتبی (مدیر، ناظم، معلم و بیبی، مادربزرگ مجید) به مفصلبندی گزاره های خود میپردازد و درس ریاضی و همبسته های معنایی آن را در مرکز گفتمان قدرت انضباطی قرار میدهد.
تکنولوژی انضباطی با اصل رویتپذیری هم امکان مجازات انضباطی (تعذیب، تنبیه و امتحان) را برای تربیت بدنهای رام و بهنجارسازی محقق میسازد و هم دانشآموزان را در رده های ضعیف، زرنگ، باهوش، کودن و… شبکهبندی میکند (نگاه پایگانمند) ، البته مجید به شگردهای مختلف در برابر فشار گفتمانی، مقاومت میکند و گفتمان قدرت نیز از این مقاومتها و سریپچی ها استقبال میکند.