نوعی تشبیه نویافته در ادب فارسی؛ تشبیه سلب و ایجاب
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
در این مقاله نوعی تشبیه متمایز و نوآورانه در مباحث بلاغی با عنوان تشبیه سلب و ایجاب معرفی می شود که علمای بلاغت تاکنون بدان توجه نشان نداده اند؛ در حالی که این تشبیه در شکل گیری صور خیال بدیع نقشی بسزا داشته است. شاعر در تشبیه سلب و ایجاب، ابتدا همانندی مشبه را به کسی یا چیزی رد و بلافاصله در پی آن شباهت همان مشبه را به کسی یا چیزی درست در نقطه مقابل مشبه به پیشین اثبات می کند. نگارنده با آوردن شواهدی از متون ادب فارسی، کیفیت این قسم از تشبیه را بیشتر روشن کرده است. کهن ترین کاربرد این نوع تشبیه در قصیده ای از ناصر خسرو یافته شده است. هدف از تشبیه سلب و ایجاب مانند هر تشبیه دیگری عمدتا بیان حال مشبه یا مبالغه است؛ لیکن این اغراض بلاغی به طرزی جدید و دیگرگونه به دست می آید. گوینده با ایجاد نوعی تقابل و تباین بین دو مشبه به دور از هم باعث می شود شباهت بیشتر تجلی یابد و احساس و عاطفه قوی تر منتقل شود. تباین یادشده همچنین زمینه تصویری ترشدن معنا را فراهم می آورد. علاوه بر این ها شاعران با استفاده از تشبیه سلب و ایجاب، ارتباطات نابیوسیده جدید و مضاعفی را میان اشخاص و اشیا و مفاهیم ناهمگون برقرار می کنند که این امر باعث شگفتی و اعجاب بیشتر خوانندگان می شود.
کلیدواژگان:
زبان:
فارسی
صفحات:
189 تا 204
لینک کوتاه:
magiran.com/p1894550
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 990,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!