بررسی و تحلیل تشخیص در نفثه المصدور

یکی از مهم ترین شیوه های آفرینش خیال آن استکه سخنور برای عناصر،اشیا و مفاهیم انتزاعی شخصیتیانسانی تصورکند؛ این روش در اصطلاح ادب تشخیص نامیده می شود. در این پژوهش این شگرد خیال انگیزدر کتاب «نفثه المصدور» اثرشهاب الدین محمد خرندزی زیدری نسوی بر اساس روش توصیفی، تحلیلیبررسی شده است. بایدگفت زیدری به کاربرد تشخیص رویکرد زیادی داشته، به گونه ای که در مجموع 177 بار به عناصر مختلف شخصیت بخشیده است. این تعداد تشخیص با توجه به حجم کم کتاب سبب شده تصاویر استعاری از پویایی و تحرک زیادی برخوردار باشند. وی در ساخت تشخیص بیشتر از عناصر انتزاعی و پس از آن از پدیده های طبیعت و اشیا بهره برده است. از بین همه این موارد نیز به مفهوم «دل» توجه و رویکرد بیشتری داشته است. نویسنده از این طریق توانستهافزون بر خلق تصاویری خیال انگیز و بدیع، عاطفه و احساس درونی اش را که غالبا مفهومی از درد و اندوه دارد، به خواننده القا کند. وی در غالب موارد تشخیص را با یکی از فنون و آرایه های بیانی و بدیعی همراه کرده که تاثیر زیادی در خیال انگیزی و برجستگی مضامین موردنظرش داشته است. بایدگفت همه تصاویری که در این کتاب از طریق تشخیص ارائه شده، غیر از دو مورد، از نظر بلاغی موجه و اقناع کننده است.