تاثیر نوسانات سریع سطح تراز آب دریای خزر بر سواحل جزیره سدی میانکاله

هدف پژوهش حاضر بررسی مدل های واکنش ژئومورفولوژیکی خطوط ساحلی جزیره سدی میانکاله نسبت به نوسانات سریع تراز دریای خزر می باشد. دراین راستا، از تصاویر ماهواره Landsat سری سنجنده های 4، 5، 7 و 8، نقشه های تاریخی، توپوگرافی و بازدیدهای میدانی متعدد استفاده شده است. برپایه مستندات کمی موجود از تغییرات خطوط ساحلی در ارتباط با متغیرهای طبیعی و انسانی، هشت گونه واکنش ژئومورفولوژیکی شامل: 1) حرکت جانبی 2) پیشروی 3) تعادل پویا 4) پسروی 5) باریک شدن درجا 6) غلطیدن به سوی خشکی 7) فروپاشی و 8) ناپایداری چرخشی برای طبقه بندی کرانه های جزایر سدی مشخص شده اند. پایش موقعیت خطوط ساحلی دریک مقیاس فضایی 10 تا 100 کیلومتری در درازمدت (دهه ای و سده ای) ، مبنا و پایه ای علمی بسیار ارزنده ای برای مستندسازی روابط فرایندها و واکنش های ژئومورفولوژیکی آنها را ایجاد می کند که مورفودینامیک های ساحلی منطقه ای را شکل داده اند. یافته های پژوهش نشان می دهند که از هشت مدل ژئومورفولوژیکی مک برید و همکاران، شش مدل حرکت جانبی، پیشروی، پسروی، باریک شدن درجا، فروپاشی و ناپایداری چرخشی در منطقه میانکاله یافت می شوند. نتایج حاکی از آن هستند که مدل های پیشروی و پسروی به ترتیب طی دوره های پیشروی و پسروی تراز دریا در منطقه شکل می گیرند. مدل های باریک شدن درجا و فروپاشی همزمان با افزایش تراز دریا و مدل ناپایداری چرخشی نیز در مواقع کاهش سطح تراز در منطقه ظاهر می شوند. مدل حرکت جانبی نیز طی دوره های پیشروی و پسروی نمود یافته است. همچنین، یافته ها نشان می دهند تراز دریا طی دوره 1396-1214 شش مرحله پیشروی- پسروی را تجربه نموده است. بررسی تصاویر ماهواره ای و داده های آماری نوسانات تراز دریا نشان می دهند تراز دریا از سال 1374 تاکنون وارد مرحله پسروی شده و حدود 5/1 متر کاهش یافته است. نرخ پسروی و کاهش سطح تراز بین سال های 1396-1374 حدود 8/6 سانتیمتر در سال محاسبه گردید. علیرغم اینکه به نظر می رسد درمقیاس بزرگ، میزان افزایش تراز نسبی آب دریا درراستای کرانه های جزیره سدی میانکاله، یکی از مهم ترین عوامل کنترل کننده وقوع انواع واکنش های ژئومورفیک است؛ بااین حال، عرضه رسوب نیز تاثیر قابل توجهی بر واکنش های خط ساحلی دارد.