زیبایی شناسی بومی حضور گیاه در معماری مراکش

زیبایی شناسی بومی حضور گیاه در معماری مراکش عبارت است از سلیقه و رویکرد غالب در به کارگیری گیاه در معماری بومی این کشور. این رویکرد که نسبتی را بین معماری و عناصر سبز طبیعی تعریف می کند، محصول نگاه معماران بومی به این عناصر طبیعی و برخاسته از جایگاه هویتی و ذهنی این عناصر در تفکر آنهاست. این جایگاه موجب شکل گرفتن اصولی زیباشناسانه در ایجاد فضا شده است که زیبایی گیاه را نه فقط با جنبه های تزیینی و فرمال بلکه همزمان با جنبه های کارکردی و در نسبت با فضای معماری بررسی م یکنند. در این پژوهش با تحلیل چگونگی وضع موجود در گونه های بومی معماری مراکش اصولی استخراج می شوند که نتیجه مشاهده فراوانی و تفسیر آنهاست. با تعریف گونه های بومی مورد نظر و انتخاب چهار دسته «معماری مسکونی » ،« مساجد »،« مدارس علمیه » و «ریاض ها»  به مطالعه نمونه های مورد بازدید پرداخته شده است. در هر دسته، چهار ویژگی «وجود یا عدم وجود ،»  «محل قرارگیری» ، «فرم» و «کارکرد» گیاه - بر مبنای تعریف «زیبایی» مدنظر این مطالعه - در معماری مراکشی بیان شده و برای تقویت نتیج هگیری به نمونه های متون و تصاویر تاریخی نیز ارجاع شده است.  فراوانی این ویژگی ها در مرحله بعد مورد تحلیل قرار گرفته که منجر به اصول دوگانه معنایی و کالبدی شده است. این اصول بر مبنای نداشتن جایگاه مقدس و محترم گیاه، عامل اتصال آن به جهان مادی و عدم توجه آن به فضاسازی، در نهایت گیاهانی را زیبا می داند که هرچه کوچک تر، قابل حمل توسط گلدان، رونده یا آویز و با بافت و مقیاس ریز باشند. این زیبایی شناسی که برخاسته از تفکر تزیینی و اقلیمی – در مواردی محدود- است منتج به حضوری سطحی و ارتباطی شکننده بین معماری و عناصر سبز طبیعی مرتبط با آن شده است که می تواند به ریشه های اقلیمی، سبک زندگی یا حتی قدرت های حاکم بر این سرزمین بازگردد. این زیبایی شناسی همچنین می تواند الگویی برای معماران منظر و برنامه ریزان محیطی در راستای ایجاد مناظر اصیل و بومی باشد.