یک چالش جدی برنامه تحول و نوآوری در آموزش علوم پزشکی؛ نیاز سنجی رشته مقاطع علوم پزشکی در کشور

سردبیر محترم مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی
در سال 1394 برنامه تحول و نوآوری در آموزش عالی سلامت، بر مبنای سیاست کلی تدوین گردید و به دانشگاه های علوم پزشکی کشور که در قالب کلان مناطق سازمان دهی شده بودند، ابلاغ شد. مطالعات زیادی از جنبه های مختلف این برنامه را بعد از اجرا مورد بررسی قرار داده اند (1و2). اگر چه این برنامه کلان در حوزه آموزش عالی سلامت مزیت هایی دارد، اما نقص هایی نیز در برنامه به چشم می خورد که یکی از این موارد در این نامه مورد توجه قرار گرفته است.
تربیت نیروهای انسانی متخصص توسط دانشگاه ها نه تنها باعث اتلاف منابع مالی و انسانی می شود، در درازمدت باعث شکل گیری ارائه خدمات کاذب در جامعه می شود. این معضل در مورد رشته های علوم پزشکی که دوره های طولانی و هزینه بری دارند، دو چندان است. به این ترتیب «نیازسنجی رشته/مقاطع علوم پزشکی» باید قبل از ابلاغ برنامه، با یک رویه علمی انجام می شد. فرایند اجرای برنامه تحول و نوآوری آموزش، در قالب تفاهم نامه بین معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با دبیرخانه کلان مناطق اجرایی شد و در هر تفاهم نامه تعدادی ماموریت به کلان مناطق و دانشگاه های علوم پزشکی مستقر در کلان مناطق سپرده شد. از جمله این ماموریت ها می توان موارد زیر را برشمرد: الف. توسعه راهبردی، هدف مند و ماموریت‎گرای برنامه های آموزش عالی سلامت؛ ب. آمایش سرزمینی، ماموریت‎گرایی، تمرکززدایی و توانمندسازی دانشگاه ها؛ ج. بین‎المللی‎سازی آموزش علوم پزشکی؛ د. توسعه آموزش مجازی در علوم پزشکی؛ ه. توسعه و ارتقای زیرساخت‎های آموزش علوم پزشکی؛ و. توسعه دانش پزشکی خانواده. برای حرکت در جهت اجرای ماموریت های فوق، پیش نیاز اصلی، دسترسی به نتایج «نیازسنجی رشته/مقاطع» علوم پزشکی است. به دلیل عدم دسترسی به نتایج این نیازسنجی دانشگاه های کلان مناطق هر کدام با روشی (البته نه چندان علمی و دقیق) اقدام به نیازسنجی کردند و هیچ یک عملا موفق به این امر نشدند و بخش زیادی از انرژی و زمان خود را در این مسیر هدر دادند.