ارزیابی وضعیت بهره برداری ماهی کلمه خزری Rutilus caspicus, Yakovlev, 1870 در جنوب شرقی دریای خزر

ماهی کلمه خزری (Rutilus caspicus, Yakovlev, 1870) یکی از با ارزش ترین گونه های تجاری دریای خزر است که طی دهه های گذشته، میزان صید آن به دلیل بهره برداری بیش از حد، نوسانات زیادی داشته است. در این پژوهش، داده های طولی حاصل از 246 نمونه صید شده از تورهای شرکت های تعاونی پره مستقر در سواحل جنوب شرقی دریای خزر در فصل صید 94-1393 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد، ماهیان صید شده در دامنه سنی 10-3 سال، دامنه طول چنگالی 5/14 تا 1/32 سانتی متر و دامنه وزنی 7/70 تا 437 گرم قرار داشتند. پارامترهای رشد در معادله ون برتالانفی بصورت ] (766/0+t) 12/0-e-1[ 8/41= Lt بدست آمد. رابطه طول چنگالی- وزن بصورت 9184/2FL0208/0=WT (901/0=R2) برای ماده ها و 0244/3FL0138/0=WT (92/0=R2) برای نرها محاسبه گردید. الگوی رابطه طول چنگالی و وزن کل در هر دو جنس ایزومتریک بود. ضرایب مرگ و میر کل (Z) ، مرگ و میر طبیعی (M) و صیادی (F) بترتیب 239/1، 324/0 و 916/0 بر سال و نرخ بهره برداری (E) 74/0 محاسبه شد. میزان زی توده ماهی کلمه 417 کیلوگرم و میزان MSY معادل 215 کیلوگرم محاسبه و برآورد گردید، درحالیکه کل میزان صید شرکت های تعاونی پره معادل 28 کیلوگرم بود. بنابراین، ذخایر ماهی کلمه در بخش جنوب شرقی دریای خزر بشدت در صید بیش از حد بوده است و نیازمند ارائه راهکارهای مدیریتی کارا جهت حفظ ذخایر آن می باشد.