تاثیر نانو ذرات کیتوزان و نیترات پتاسیم بر جوانه زنی و برخی ویژگی های مورفوفیزیولوژیکی گیاهچه کینوا (Chenopodium quinoa)

چکیده مبسوط کینوا با نام علمی (Chenopodium quinoa Willd) متعلق به خانواده اسفناجیان است. بنیه بذر را می توان به کمک انواع روش های پرایمینگ بذر بهبود بخشید. در این روش بذرها در آب و یا محلول های مختلف اسمزی خیسانده شده و سپس تا رطوبت اولیه خشکانده می شوند. بعد از تیمار پرایمینگ، بذر همانند بذر های تیمار نشده ذخیره و کشت می شوند. نیترات پتاسیم پر مصرف ترین ماده شیمیایی برای افزایش جوانهزنی بذرهاست و توسط انجمن متخصصان رسمی بذر و انجمن بین المللی آزمون های بذر برای آزمایش های جوانه زنی بسیاری از گونه ها توصیه شده است. در سال های اخیر استفاده از مواد نانو ترکیب بسیار مورد توجه پژوهشگران بوده است. کیتین که یکی از فراوان ترین پلی ساکاریدهای موجود در طبیعت می باشد، زنجیره پلیمری از N-استیل گلوکوزامین است و با پروتئین ها و ترکیبات آلی دیگر همراه می باشد و کاربرد های متعدد صنعتی، دارویی و کشاورزی برای آن گزارش شده است. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر نانو ذرات کیتوزان و نیترات پتاسیم بر برخی ویژگی های مورفولوژیکی، خصوصیات جوانه زنی، محتوای کلروفیل و رطوبت نسبی گیاه کینوا انجام گردیده است. به منظور بررسی اثر پیش تیمار بذر کینوا با نانو ذرات کیتوزان و محلول نیترات پتاسیم در مراحل اولیه جوانه زنی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار در آزمایشگاه فرآوری بذر دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه شاهد تهران در سال 1396 اجرا شد. تیمار های آزمایش شامل پرایمینگ با نانو ذرات کیتوزان در 4 سطح (بدون پرایم، 01/0، 02/0 و 04/0 درصد وزنی- حجمی) و نیترات پتاسیم در 3 سطح (بدون پرایم، 2/0 و 5/0 درصد وزنی- حجمی) و هیدروپرایم به مدت 2 ساعت در دمای 25 درجه سانتی گراد بودند. تعداد 100 بذر برای هر تکرار از هر تیمار، با استفاده روش های استاندارد پرایمینگ توسط مواد ذکر شده تیمار و پس از خشک شدن در داخل پتری، روی کاغذ واتمن شماره 1، در دمای 1±20 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 70% و 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی قرار داده شدند تا عمل جوانه زنی انجام شود. پس از آن صفات درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، ضریب جوانه زنی، ضریب آلومتری، محتوای نسبی آب، محتوای کلروفیل a و b توسط روش های استاندارد اندازه گیری شدند. تیمار بذر با محلول نیترات پتاسیم 2/0% باعث افزایش 9 درصدی جوانه زنی و تیمار با کیتوزان 01/0% باعث افزایش 14 درصدی جوانه زنی نسبت به تیمار بدون پرایم شد. تیمار پرایمینگ با محلول 5/0% نیترات پتاسیم و 01/0% کیتوزان نسبت به تیمار بدون پرایم 36% افزایش را نشان می دهد. نیترات پتاسیم باعث افزایش 25% طول ریشه چه و 10% طول ساقه چه شد. همچنین کیتوزان 01/0% باعث افزایش 6 درصدی طول ریشه چه شد و پرایم بذر با کیتوزان 02/0% و نیترات پتاسیم 2/0% باعث افزایش 32 درصدی طول ریشه چه شد. بیشترین سطح کلروفیل a در تیمار 02/0 درصد کیتوزان و 2/0 درصد نیترات پتاسیم بدست آمد. این ترکیب تیماری باعث افزایش 33 درصدی سطح کلروفیل a شد. بیشترین مقدار کلروفیل b در نتیجه اعمال تیمار 01/0 درصد کیتوزان و 5/0 درصد نیترات پتاسیم بدست آمد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که تیمار 01/0 درصد وزنی- حجمی کیتوزان به همراه 5/0 درصد وزنی- حجمی نیترات پتاسیم باعث به دست آمدن بالاترین درصد جوانه زنی، محتوای کلروفیل a و b، محتوای نسبی آب، طول ساقه چه شد. تیمار 02/0 درصد کیتوزان به همراه 2/0 درصد نیترات پتاسیم باعث به دست آمدن بالاترین میزان ضریب آلومتری و طول ریشه چه شد. جنبه های نوآوری: نانو ماده کیتوزان و نیترات پتاسیم میزان جوانه زنی کینوا را افزایش می دهد.
نانو ماده کیتوزان و نیترات پتاسیم میزان محتوای کلروفیل a و b را افزایش می دهد.