استفاده از قالب گیری دوپوسته در مرمت و بازسازی سرستون های خانه صدقیانی تبریز جهت حفظ و ارتقاء کیفیت جزئیات فرمی نمونه اصلی

قابلیت های ویژه گچ باعث گردیده تا در معماری ایران در دوره های مختلف تاریخی به عنوان یکی از مصالح پرکاربرد مورداستفاده قرار گیرد. ویژگی هایی همچون قیمت پایین نسبت به سایر مصالح، مقاومت مطلوب در برابر عوامل محیطی، زودگیر بودن و شکل پذیری و رنگ پذیری عالی را می توان از دلایل اصلی به کارگیری گچ در سطح گسترده در معماری ایران دانست. این قابلیت ها باعث گردیده تا در اکثر دوره های تاریخی، گچ به عنوان ماده اصلی تزیینات داخلی بناها مورداستفاده قرار گیرد، از طرفی شکل پذیری آسان و زودگیر بودن باعث گردیده تا معماران ایرانی در تزیینات مختلف نمای بیرونی بناها نیز از گچ بهره گیرند. اما آسیب پذیری گچ در مقابل رطوبت و تغییرات سریع آب و هوایی در مناطق کوهستانی باعث کاهش عمر مفید و آسیب پذیری آن در تزیینات بیرونی بناها می شود لذا مرمت و بازسازی تزیینات بیرونی بناهای تاریخی در دوره های زمانی کوتاه مدت لازم و ضروری است. مجموعه خانه صدقیانی تبریز یکی از بناهای ثبت شده در فهرست آثار ملی به شماره 7498 در تاریخ 12/11/1381 است که در تزیین نمای بیرونی بنا و سرستون ها از گچ استفاده شده است. این مجموعه در اواسط دوره قاجار ساخته شده که بخش اعظم آن در اثر عوامل مختلف تخریب شده بود که سرستون های گچی مجموعه نیز به صورت کامل آسیب دیده بودند. مرمت این مجموعه پس از تغییر کاربری و واگذاری آن به دانشگاه هنر اسلامی تبریز از سال 91 آغاز گردید. پس از بازسازی بخش های مختلف بنا معدود نمونه های باقیمانده سرستون ها مرمت و بازسازی گردید. ساخت مجدد سرستون های تخریب شده دارای عناصر فرمی پیچیده و جزئیات زیاد، مستلزم صرف هزینه و زمان زیادی بود. ازاین رو به کارگیری روش های جایگزین و استفاده از پتانسیل شیوه های مورداستفاده در حوزه های مرتبط ضروری می نمود. به همین منظور جهت تکثیر سرستون های مرمت شده با حفظ ویژگی های فرمی و جزئیات ساختاری نمونه از روش قالب گیری Hard-Shell Molding استفاده گردید که برای قالب گیری قطعات و آثار هنری و صنعتی که دارای عناصر فرمی پیچیده و فضاهای منفی در ساختار آن است، مناسب است. این روش به دلیل دارا بودن پوسته سخت که معمولا از مواد کامپوزیت پایه پلیمری FRP استفاده می شود دارای استحکام خوبی بوده در قالب ریزی، مونتاژ و نصب قالب بر روی موقعیت تعیین شده و همچنین استفاده از هسته منعطف که عموما با رزین سیلیکون ساخته می شود، تعداد بخش ها یا لته های قالب را کم کرده و جزییات فرمی و فضاهای منفی را با کیفیت مطلوب ایجاد می نماید. بر همین اساس یکی سرستون های باقیمانده با جزییات فرمی کامل تر انتخاب و مراحل مرمت و تکمیلی بر روی آن اجرا و سپس مراحل قالب گیری و تکثیر نمونه اصلی انجام گردید. استفاده از این روش در قالب گیری و بازسازی نمونه های تخریب شده باعث ارتقاء کیفیت، استحکام و تسریع فرآیند مرمت و بازسازی بنا گردید که در یادداشت فعلی به صورت خلاصه مراحل کار گزارش شده است.