آثار آتش‏های عمدی بخش کشاورزی بر محیط زیست (مطالعه موردی: استان اصفهان)

ایران، گرچه با دوازده درصد سطح زیر کشت، رتبه‏ی سوم در تعداد و تنوع محصولات کشاورزی را در دنیا دارد؛ اما رتبه‏ی بالای 140 از 231 کشور در شاخص‏های زیست محیطی، بیان‏گر عدم توجه کافی آن به حفظ محیط زیست است. امروزه سوزاندن بقایای گیاهی، در جامعه‏ی کشاورزی ایران، به یک فرهنگ تبدیل شده است. در این مطالعه به مروری بر مطالعات قبلی، نتایج مصاحبه حضوری با کشاورزان و دهیاران شهرهای مختلف استان اصفهان و دلایل آتش زدن عمدی مزارع و بقایای گیاهان، آثار نامطلوب آن بر محیط زیست، تاثیرات مثبت حضور این مواد برای کشت‏های بعدی، معرفی کابردهای آ‏ن ها در صنایع مختلف و نقش آموزش جامعه روستایی پرداخته می‏شود. نتایج این مطالعه نشان داد از مهم ترین دلیل سوزاندن عمدی، آماده‏سازی سریع مزرعه برای کشت بعدی و یا نابودی آفات خصوصا حشرات جوانه‏خوار در فصل بهار می‏باشد؛ در حالی که آتش، نه تنها موجب کاهش حاصل‏خیزی خاک، افزایش فرسایش آبی و بادی، نابودی میکروارگانیسم‏های بسیار مفید و آلودگی‏های هوا می‏شود؛ بلکه با برهنه شدن سطح خاک، کاهش نفوذ آب باران، ایجاد رواناب‏های سطحی، افزایش تبخیر و نیاز به آبیاری بیش‏تر می‏شود. همچنین این بقایا، نه تنها منابع غذایی مفیدی برای کشت بعدی محصول است بلکه می‏توان در صنایع مختلف از جمله صنعت چوب و کاغذ، صنعت پرورش گل و گیاه (قارچ) ، صنعت تولید انرژی و خود صنعت کشاورزی استفاده گردند. آموزش جامعه‏ی کشاورزان، توسعه صنایع تبدیلی در روستا، پژوهش‏های کاربردپذیر کردن بقایای کشاورزی و تقویت مشوق‏های لازم دولتی از مهم‏ترین اقدامات لازم می باشد.